اطلاعات یكی از ارزشمندترین ورودیهای سازمان است. اطلاعات با ارزش باعث افزایش اطمینان و ثبات منابع انسانی و كمبود آنها سبب بیاطمینانی و بیثباتی در سازمان می گردد. امروزه اطلاعات در سازمانها از طریق فناوری اطلاعات جمعآوری، پردازش و نگهداری میشود. در گذشته اطلاعات بیشتر به صورت اسناد و مدارك موجود بود، و در اختیار فرد خاصی قرار میگرفت. از این رو فناوری اطلاعات این محدودیت را از میان برداشته است. در ادبیات مدیریت شریان حیاتی سازمان (شبكه اطلاعاتی) و خون جاری در آن (اطلاعات) میباشد. (همر، چمپی[1]، 1378، ص131)
امروزه پیشرفت جوامع از ابعاد مختلف علمی و فناوری، روندی انفجاری و غیرقابل كنترل به خود گرفته است به گونهای كه جهان هر روز شاهد كشف و اختراع ابزارها و وسایل تبیین روشها، ساختارها و فرایندهایی است كه بدون كاربست آن حل مسایل و مشكلات سازمان امكانپذیر نیست بدین معنا كه انسان ناگزیر است برای مواجهه با مسایل روزافزون و جدید سازمانی و حل آنها، همواره خود را با دانش و فناوری جدید مجهز كند. بنابراین ممكن است در مقطعی از زمان از دانش و مهارت لازم برای مواجهه با پدیدههای سازمانی برخودار باشند ولی تغییرات محسوس و شتابزده علمی به سرعت دانش و مهارت آنان را منسوخ، و بازسازی و نوسازی دانش و تجربیات آنها را برای سازگاری با تغییرات ضروری كند. (ایزدی صمد، كریمی سلیمان، تاثیر دورههای آموزشی فناوری اطلاعات بر بهبود عملكرد، پژوهشنامه مدیریت شماره 4، 1387)
در جهان امروز، گسترش علم و فناوری تمام فعالیتهای اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده است. از مشخصات بارز این عصر- که آن را عصر فراصنعتی نامیدهاند- جایگزین شدن دانایی پژوهش و سرمایه انسانی با عوامل دیگر تولید است؛ در نتیجه همه سازمانها در پی آن هستند که با استفاده از انسانیترین، کارآمدترین و انعطافپذیرترین شیوهها، برای بقای خود تلاش کنند. در این میان، نیروی انسانی ماهر و کارآزموده، با ارزشترین ثروت هر کشور و یکی از مهمترین شاخصهای برتری یک سازمان نسبت به سازمانهای دیگر است، زیرا حیات
هر سازمان به دانش و مهارت نیروی انسانی آن بستگی دارد؛ یعنی هرچه این نیرو بهینه باشد قابلیت سازگاری سازمان با محیط متغیر بیشتر میشود. چالشهای محیطی عصر حاضر از نظر پیشرفت سریع فناوری، افزایش انتظارات مشتریان و ضرورت انعطافپذیری، سازمان را به جستجوی راهی برای تداوم بقای خود وادار کرده است. در این میان، بسیاری از سازمانها راهحل را در اجرای برنامههای توانمندسازی تشخیص داده و تلاش کردهاند با اجرای این برنامهها، ضمن توجه به متغیرهای موثر بر احساس افراد، از توانمندسازی آنها جهت رفع موانع درونی و بیرونی استفاده کرده و زمینه لازم برای پرورش کارکنان توانمند را به وجود آورند. (سرفرازی، شاه حسینی، راهكار توانمندسازی، پژوهش نامه86، 90)
به طور کلی توانمندسازی کارکنان، پیامدهای نگرشی و رفتاری خاصی را برای سازمانها به همراه داشته و بر توان آنها در عرصه رقابت خارجی میافزاید. پس مهمترین عامل بهرهوری در سازمانها و در نهایت کل جامعه، منابع انسانی است. تردیدی نیست که شکوفایی هر جامعهای در بهبود پرورش منابع انسانی آن نهفته و بدین سبب است که مسوولان سازمانها با یاری متخصصان رفتاری و منابع انسانی، توجه خاصی به پرورش کارکنان مبذول میدارند. یکی از این مهمترین مفاهیم در راستای بالندگی منابع انسانی، توانمندسازی کارکنان است. (همان منبع)
از آنجایی كه عملكرد موفقیتآمیز سازمانها در گروه وظایف مدیریت یعنی: برنامهریزی، سازماندهی، رهبری و كنترل است و انجام این گونه وظایف نیز در گرو اطلاع رسانی به مدیریت است از این رو پیشرفت سازمانها بدون برخورداری از ابزارهای اطلاعرسانی و كسب مهارتهای لازم در زمینه كاربرد فناوری اطلاعات و همچنین اطلاعرسانی به كاركنان و مدیران برای توانمند كردن آنها در كارهایشان امری غیرممكن است. (استونر، فریمن[2]، 1386، ص 13)
مفهوم توانمندسازی در سالهای اخیر مورد توجه همه دستاندركاران امور سازمان قرار گرفته است توانمندسازی بسان راهبرد منابع انسانی برای خلق كارامدی، بهرهوری و خشنودی بیشتر كاركنان در محیط كارشان مورد استفاده قرار گرفته است. شرت وگرر(1994) اعتقاد دارد كه توانمندسازی فرصتهایی است كه به افراد برای خود مختاری، انتخاب، مسوولیتپذیری و مشاركت در تصمیم گیری سازمان داده شده است. ترلاكسن[3] توانمندسازی را فرایند تغییر عملكرد كاركنان از وضعیت آنچه كه به آنها گفته شده انجام دهند به آنچه كه نیاز هست انجام دهند. (اندرو سکیوس [4]، 2003، ص 262)
1-1-بیان مسئله:
امروزه در هر سازمانی بحث بكارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات و سیستمهای اطلاعاتی مطرح و از سود و زیان آن سخن میگویند. طبیعی است فناوری یك راه باصرفهتر در برابر روشهای سنتی اهمیت پیدا میكند پس مدیران باید تاثیر و نقش فناوری اطلاعات را بر بهرهوری سازمان، و میزان آن را بسنجند. تعیین میزان این تحقیق از دغدغههای مهم تصمیمگیرندگان سازمانی است. فناوری اطلاعات نقش حیاتی در ادامه بقای سازمان دارد و این امكان برای مدیران فراهم میسازد با پردازش سریع اطلاعات امكان كنترل و هماهنگی ساختارهای پیچیده را داشته باشند. و موجب میشود عملكرد سازمان با انسجام و بازخورد سریع انجام گیرد. (مهرینژاد، 1381، صص 227-224)
با توجه به دگرگونیهای سریع و پرشتاب دانش و معلومات بشری، همه چیز به شدت در حال تغییر و تحول است. سازمانها به عنوان یك سیستم باز با محیط در تعامل میباشند. و برای تداوم حیات نیازمند پاسخگوئی به تغییرات محیطی هستند. از آنجا كه منابع انسانی مهمترین عامل و محور سازمانها محسوب میشوند، تجهیزات و آماده سازی منابع مزبور برای مواجهه با تغییرات، از اهمیت ویژه برخوردارند و كلیه سازمانها با هر نوع ماموریتی باید بیشترین سرمایه، وقت و برنامه را به پرورش انسانها در ابعاد مختلف اختصاص دهند. (جعفرزاده، 1386، ص 44)
بسیاری از سازمانها راهحل این مسأله را اجرای برنامههای توانمندسازی تشخیص داده و تلاش كرده اند زمینه لازم برای پرورش كاركنان توانمند را فراهم نمایند. (محمدی، 1381، ص 160)
امروزه اطلاعات یكی از منابع اصلی و با ارزش هر سازمان میباشد. همانطور كه منابع انسانی، مواد اولیه، ماشینآلات در روند تولید كالا و خدمات دارای نقش اساسی هستند اطلاعات نیز دارای جایگاه ویژهای میباشد. (جوادین، 1386، ص 1053)
یكی از ارزشمندترین ورودیهای هر سازمان اطلاعات است. اطلاعات نوعی دارایی برای سازمان محسوب میشود و با ارزشمندترین اطلاعات باعث افزایش اطمینان میشود سازمان بدون دسترسی به اطلاعات قادر به انجام كارها نمیباشد. برای توانمندسازی كاركنان نیاز به ابزارهای متفاوتی است، مانند اختیار به معنی داشتن آزادی عمل برای كاركنان جهت دستیابی به اهداف سازمان، دانش یعنی در اختیار داشتن ابزار و اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری صحیح واگذاری كار یا وظیفهای كه حائز اهمیت است وبه نتایج اساسی منجر میشود.(درگاهی، 1383، ص 5)
از آنجایی كه سازمان مركزی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یك سازمان مادر در كشور مطرح است بنابر این لازم است تا به مسأله ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات توجه نموده و نیز به رابطه این فناوری باتوانمندسازی كاركنان ستادی بپردازد.