:

در این تحقیق اثرات 17- آلفا متیل تستوسترون و عصاره گیاه خولنجان بر سیستم تولید مثلی و سیستم آدرنال ( هورمون کورتیزول ) در ماهی مولی بالغ نر بررسی شد. بدین منظور ، پس از کلر زدایی آب آکواریوم ها ، 100 قطعه ماهی نر بالغ مولی با میانگین وزنی 3 ±1گرم در آکواریوم رها شد . آداپته کردن ماهی به مدت 48 ساعت انجام شد . سپس فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب مثل دما ، pH، سختی آب و فشار اکسیژن محاسبه شد . آزمایش در 10 گروه انجام شد . ( 2 گروه کنترل و 8 گروه تیمار) هر گروه شامل 10 قطعه ماهی نر و بالغ بود . دوزهای مختلف عصاره خولنجان و 17- آلفا متیل تستوسترون به مقدار 02/0 میلی لیتر در هر نوبت تزریق شد و ماهیان تیمار خولنجان ، عصاره گیاه با دوزهای 10، 20 ، 30 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم و ماهیان تیمار 17- آلفا متیل تستوسترون با دوزهای 1 ، 5، 10و 20 میلی گرم بر کیلوگرم دریافت کردند . تزریق بصورت داخل عضله ای در عضله زیرباله پشتی ، بصورت 1 روز در میان و به مدت 20 روز انجام شد . سپس ماهی ها کشته شدند . بافت بیضه آن ها جدا و در فرمالین 10 درصد فیکس شد . آزمایشات بیومتری ماهی ها شامل اندازه گیری طول و وزن انجام شد . سپس مقایسه هیستولوژیکی بیضه تیمارها با گروه های کنترل انجام شد . نتایج نشان داد که شاخص گنادو سوماتیک در دو دوز 30 و 50 میلی گرم از گیاه خولنجان افزایش یافت.

بررسی نتایج حاکی از آن است که عصاره گیاه خولنجان در کلیه تیمارها مانند 17- آلفا متیل تستوسترون باعث افزایش بلوغ اسپرم و بلوغ نهایی ماهی شد.

فصل اول: کلیات

1-1- ضرورت و اهمیت موضوع

تستوسترون هورمونی است که در چند سال گذشته به عنوان دارو جهت درمان هایپوگنادیسم در مردان استفاده می شود . از جمله خواص آب می توان به عدم تأثیر آن بر کبد و بیشتر ارگان های داخلی اشاره کرد ولی با توجه به اثر آن بر پروستات ، در بعضی موارد باعث هایپرپلازی پروستات و افزایش فشار بر مجاری ادراری و در نتیجه کاهش حجم ادرار می شود (1) .

گیاه خولنجان با نام علمی Alpinia officinarum از خانواده Zingiberaceae یا زنجبیل می باشد . از جمله خواص گیاهان این خانواده می توان به اثر افزایش دهنده فعالیت در سیستم تولید مثلی جنس نر اشاره کرد . (2)

این گیاه حاوی فلاونویید هایی است که این فلاونویید ها دارای اثرات متفاوت ازجمله اثرات آنتی اکسیدانی واثرافزایش دهندگی باروری می باشد . (3)

تولید مثل در ماهی ها به وسیله فرآیندهای درون زا کنترل می گردد (4) دو استراتژی برای القای تولید مثل در ماهی وجود دارد . اولین استراتژی ایجاد محیط مشابه با آنچه در طبیعت برای تولید مثل لازم است ، فراهم شود . دومین استراتژی تزریق هورمون بوسیله هورمون های طبیعی تولید مثلی یا هورمون های آنالوگ سنتتیک می باشد (5) .

با توجه به اینکه تا کنون اثر گیاه خولنجان بر دستگاه تولید مثل ماهیان مورد بررسی قرار نگرفته است لذا در تحقیق حاضر تأثیر 17- آلفا متیل تستوسترون و عصاره ریزوم گیاه خولنجان در بافت بیضه ماهی مولی بالغ نر مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت.

2-1- بیان مسأله

تستوسترون از جمله هورمون های جنسی است که علاوه بر تأثیر بر سیستم تولید مثلی باعث افزایش توده ی استخوانی و ماهیچه ای و افزایش حساسیت به انسولین می شود . همچنین در مردانی که سطح تستوسترون خونشان پایین است ، در اثر مصرف تستوسترون ، بهبود حالات روحی مشاهده می شود .

بسیاری از مردان مسن علائم افزایش سطح انرژی ، فعالیت جنسی و بهبود خلق را در اثر درمان جایگزین با تستوسترون نشان می دهند .

کارن هربست ، اندوکراینولوژیست ، پیش بینی کرده که 1 نفر از 10 نفر مرد پاسخ خوبی به تستوسترون درمانی نشان می دهند ولی بطور کلی پاسخ افراد به تستوسترون متفاوت است .

از جمله عوارض جانبی تستوسترون می توان به افزایش خوش خیم سایز پروستات ، آپنه تنفسی هنگام خواب ، تشکیل لخته های خونی و نارسایی قلبی اشاره کرد ( 6) در مطالعه ای که توسط Ratnasooria و همکارانش در سال 2005 صورت گرفت مشخص شد که عصاره ی گیاه calcarata Alpinia که هم خانواده ی گیاه خولنجان می باشد ، باعث افزایش رفتارهای جنسی و افزایش باروری در رت های نر می باشد . این گیاه همچنین باعث افزایش سطح تستوسترون در خون موش های مورد آزمایش شد . (2)

ماهی مولی با نام علمی Poecilia latipinna متعلق به رده ی ماهیان زنده زا می باشد . طول این ماهی 5 تا 10 سانتی متر و دمای مناسب برای نگه داری آن 22 تا 26 درجه سانتیگراد می باشد (7)

بافت بیضه این ماهی در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت.

3-1- اهداف تحقیق

هدف از این پژوهش بررسی مقایسه اثرات عصاره خولنجان و 17- آلفا متیل تستوسترون بر شاخص های کیفی اسپرم در ماهی مولی نر بالغ می باشد .

از دیگر اهداف طرح می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- بررسی تأثیر خولنجان بر شاخص گنادوسوماتیک در ماهی مولی

2- بررسی تأثیر خولنجان بر شاخص های کیفی اسپرم در ماهی مولی

3- بررسی تأثیر خولنجان بر میانگین طول بیضه در ماهی مولی

4- بررسی تأثیر 17- آلفا – متیل تستوسترون بر شاخص گنادوسوماتیک در ماهی مولی

5- بررسی تأثیر17- آلفا– متیل تستوسترون بر شاخص های کیفی اسپرم درماهی مولی

6- بررسی تأثیر 17 – آلفا – متیل تستوسترون بر میانگین طول بیضه در ماهی مولی