شهر بندر انزلی به جهت محصور شدن از دو جهت جغرافیایی (از سمت شمال با دریا و از سمت جنوب با تالاب بندرانزلی)، برای توسعۀ فیزیکی خود ناگزیر به سمت جهت‌های شرقی و غربی پیرامون خود حرکت می‌کند. طی این فرایند در نیم قرن اخیر چهار روستا از روستاهای حاشیه بلافصل شهر، قربانی توسعه فضایی شهر شده و در آن ادغام شده‌اند. تراکم بالای جمعیت شهر بندر انزلی و کمبود اراضی آن، توسعۀ فیزیکی شهر را به دنبال داشته که تحولاتی را در داخل اراضی پیرامون شهر ایجاد می‌کند. این تحولات منجر به تغییرات کاربری اراضی روستایی و کشاورزی شده و رفته رفته سطح وسیعی از اراضی به ساخت و سازها اختصاص یافته است. شهر بندر انزلی به عنوان تنها نقطه شهری در شهرستان به کانون جذب جمعیت مهاجر تبدیل شده و این روند طی قرن اخیر شهر را با افزایش جمعیت و کاهش اراضی مواجه کرده است. روستاهایی همچون سوسر نویر و وقار در سال 1365 و روستاهای شالور کولیور در سال 1375 طی فرایند خزش شهر در آن ادغام شده‌اند. همچنین روستاهای بشمن و طالب‌آباد که در حاشیه بلافصل شهر واقع شده‏‌اند، از این قاعده مستثنی نبوده و مورد تهاجم ساخت و سازهای شهر قرار گرفته و محل اسکان جمعیت آن شده‌ است. بدین صورت از وسعت اراضی روستاها کاسته شده و با تبدیل شدن به سازه‌های شهری در محدوده شهری ادغام شده‌اند. در واقع شهر با رشد افقی خود به سمت روستاهای حاشیه حرکت کرده و اراضی روستایی را در خود حل می‏‌کند و با گذشت زمان، روستاها به صورت کامل توسط شهر بلعیده می‏‌شوند. تراکم جمعیت، کمبود زمین، شهر را ناگریز به توسعه به سمت اراضی پیرامونی هدایت می‏‌کند. بنابراین با توجه به وجود دو عامل طبیعی یعنی دریا و مرداب و اشکال ایجاد شده ژئومورفولوژی در نواحی ساحلی این تحقیق به بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیكی در توسعۀ فیزیکی شهرستان بندر انزلی پرداخته و بر این اساس به پنج فصل زیر تقسیم شده است:

فصل اول: کلیات تحقیق؛

فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پییشینه تحقیق؛

فصل سوم: روش اجرای تحقیق، مواد و روش؛

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته‌های تحقیق؛

فصل پنجم: ارزیابی فرضیه‌ها، بحث و نتیجه‌گیری و پیشنهادات.

 1-1. بیان مسئله

گسترش فیزیکی شهرها فرآیندی پویا و مداوم است و طی آن محدوده‌های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در جهات عمودی و افقی از حیث کمّی و کیفی افزایش می‌یابد. هر کدام از این دو روش، کالبد متفاوت و جداگانه‌ای از دیگری ایجاد می‌نماید. رشد فیزیکی به شکل افزایش محدوده شهر یا به اصطلاح گسترش افقی ظاهر می‌گردد و رشد عمودی به صورت درون‌ریزی جمعیت شهری و الگوی رشد شهر

 فشرده، نمایان می‌شود.

جامعه ما در طی صد سال گذشته صرف‌نظر از علت‌ها و تحت تأثیر تمدن غرب، دگرگونی‌های سریعی را متحمل شده است و نهایتاً شکل جدیدی به خود گرفته که از بسیاری جهات متفاوت با گذشته‌اش می‎باشد. این تغییرات در تمامی عرصه‌های جامعه به نحوی به وجود آمده که سازه‌های سنتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی جامعه را به هم ریخته و زندگی جدید که در اثر نیازهای زمان شکل گرفته است نه تنها تداوم منطقی و روند گذشته را ندارد بلکه چیزی ورای معنای گذشته است و الگوی جدید را سازماندهی می‎نماید. لیکن توسعۀ کالبدی لجام گسیخته و بدون برنامه یکی از معضلات اصلی در ساختار شهری و اقتصادی ـ اجتماعی کشورهای در حال توسعه است. در ایران نیز مسئله توسعۀ کالبدی بی رویه در برخی شهرها و از جمله شهر انزلی دیده می‌شود. از آنجایی که توسعۀ کالبدی شهرها نابودی اراضی کشاورزی و گسترش به سمت پهنه‌های آسیب‌پذیر را به دنبال خواهد داشت لذا باعث برهم خوردن تعادل و پایداری اکولوژیک در شهرها می‌شود.

استان گیلان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود از جمله استان‌های مهاجرپذیر بوده که هر ساله افراد زیادی بدلیل شرایط جغرافیایی منحصر به فرد آن به این استان مراجعه می‌نمایند. شهرستان بندر انزلی یکی از شهرستان‌هایی است که در دهه‌های اخیر از رشد فزاینده‌ جمعیتی برخوردار بوده که از دلایل عمده آن می‌توان به موقعیت طبیعی(دریا، ساحل، مرداب) و شرایط مناسب اقلیمی برای سکونت و همچنین مهاجرپذیر بودن نیروی کار به علت منطقه آزاد تجاری و صنایع و کارخانجات در گروه‌های عمده‌ فعالیت، اشاره نمود. این شهرستان در ناحیه‌ای کاملاً جلگه‌ای به صورت طولی و در ساحل دریای خزر واقع شده و مکان شهر بندرانزلی، بین تالاب بین‌المللی انزلی و دریای خزر می‌باشد. بر این اساس محدودیت‌های توسعه شهر در شمال دریای خزر و در جنوب تالاب انزلی و اراضی پست و آبگیر هستند که امکانات قابل توجهی را برای توسعه در اختیار نمی‌گذارد. علاوه بر این بالا آمدن سطح آب دریا طی سال‌های گذشته نیز بخش عمده‌ای از شهر را تخریب یا مورد تهدید قرار داده است. لذا این تحقیق در نظر دارد محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی شهرستان بندر انزلی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و راهکارهایی را برای برون‌رفت از آن پیشنهاد نماید.

1-2. اهمّیت و ضرورت تحقیق

شهرهای امروزی با توجه به گستردگی سطح‌شان که دائماً بر مقدار آن افزوده می‌شود، زمین‌های وسیعی را به خود اختصاص می‌دهند. این زمین‌ها از تركیب واحدهای مختلف توپوگرافی و مورفولوژیك تشكیل می‌یابند. هر اندازه كه شهرها گسترش پیدا كنند، برخورد آنها با واحدهای گوناگون توپوگرافی و ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می‌شود. در این میان با توجه به مقر و مکان قرارگیری این سکونتگاه‌ها در واحدهایی نظیر دامنه‌ها و دره‌ها، سواحل و دشت‌های سیلابی، نقاط مرتفع و پرشیب کوهستانی و موارد دیگری نظیر اینها، نوع محدودیت‌ها و خطرات محیطی تحمیل شده متفاوت بوده و می‌بایست با شناسایی و دسته‌بندی آنها، شرایط مطلوب‌تر و پایدارتری را برای افراد در راستای کاهش خسارات جانی و مالی فراهم نمود. لذا اهمّیت و ضرورت شناخت ویژگی‌های محیط طبیعی با تأکید بر علوم زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی جهت تمیز و تشخیص نقاط مناسب و کم‌خطر برای ایجاد بناها و ساختمان‌ها، از مناطق نامساعد و پرخطر، معلوم می‌شود. برای شناخت بخش اعظمی از ویژگی‌های محیط طبیعی نیاز به مطالعه ژئومورفولوژی است. در سایه كسب این گونه آگاهی است كه می‌توان قدم‌های موثری در انتخاب مناسب‌ترین مكان برای ایجاد و گسترش شهرها برداشت و نسبت به جلوگیری از خطر پدیده‌های طبیعی و یا مقابله با آنها اقدامی جدی به عمل آورد.

1-3. اهداف تحقیق

هر تحقیق دارای اهداف مشخصی است. این اهداف به دو گروه هدف‌های کلی و هدف‌های ویژه تقسیم می‎شوند. «هدف کلی» مقصود و منظور نهایی از انجام پژوهش است. هدف کلی مستقیماً از مسئله پژوهش مشتق می‌شود. «اهداف ویژه» تحقیق که اصولاً از مسئله پژوهش و اهداف کلی نشأت می‌گیرند و محقق با بیان این اهداف دقیقاً تصریح می‌کند که در این تحقیق چه انجام می‌شود و چه انجام نمی‌شود (نادری و همکاران، 1389: 11). از اینرو در پژوهش حاضر نیز اهداف کلی و ویژه آن به شرح زیر است:

• بررسی محدودیت‌های ژئومورفولوژیكی در توسعۀ فیزیکی شهرستان بندر انزلی؛
• شناسایی و معرفی مناطق آسیب‌دیده، ناشی از عوامل ژئومورفولوژی محدودکننده در شهرستان بندرانزلی؛
• ارائه راهکارهای لازم در جهت جلوگیری از محدودیت‌های طبیعی در شهرستان بندرانزلی.

1-4. سؤال تحقیق

مهمترین سؤال‌های تحقیق حاضر به شرح زیر می‌باشد:

– عوامل و پدیده‌های تأثیرگذار ژئومورفولوژی بر توسعۀ فیزیکی شهربندر انزلی کدامند؟

– آیا توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی با عوامل ژئومورفولوژیكی ارتباط مستقیم دارد؟

1-5. فرضیه تحقیق

با توجه به اهداف و پرسش‌های تحقیق، برای این پژوهش دو فرضیه مطرح شده که به شرح زیر می‎باشد:

• به نظر می‌رسد بعضی از عوامل ژئومورفولوژیكی مثل دریا و نیز احاطه آب در بیشتر قسمت‌های شهری مانع از توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی می‌شود.
• توسعۀ فیزیکی شهر بندر انزلی با عوامل ژئومورفولوژیكی ارتباط مستقیم دارد.

1-6. روش تحقیق

هدف از انتخاب روش تحقیق، این است که مشخص شود برای بررسی موضوعی خاص، محقق چه روش تحقیقی لازم است اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق‌تر و سریع‌تر به پرسش یا پرسش‌های مورد نظر هدایت نماید. با توجه به این که تحقیق حاضر به جمع‌آوری اطلاعات و شواهد میدانی برای آزمون فرضیه‌ها یا پاسخ به سوال‌های مربوط به وضع کنونی شهر می‌پردازد، لذا روش تحقیق به کار رفته در این طرح، توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می‌باشد.

1-6-1. روش گردآوری اطلاعات

مرحله گردآوری اطلاعات، آغاز فرآیندی است که طی آن محقق یافته‌های میدانی و کتابخانه‌ای را گردآوری می‌کند و به روش استقرایی به طبقه بندی و سپس تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازد و فرضیه‌های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در نهایت حکم صادر می‌کند و پاسخ مساله خود را به اتکای آنها می‌یابد (حافظ‌نیا، 1377: 162). در پژوهش حاضر، روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی می‌باشد. لذا جهت تهیه آمارهای جمعیتی و خدمات به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و همینطور برخی ادارات شهرستان انزلی و همچنین سایت‌های اینترنتی مختلف مراجعه نموده و جهت برآورد داده‌ها از نرم‌افزار اکسل و SPSS و جهت ترسیم نقشه‌های مورد نیاز از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است.

1-6-2. ابزار گردآوری اطلاعات

ابزار گردآوری اطلاعات در روش کتابخانه‌ای به صورت فیش‌برداری، جدول و کروکی و … بانک‌های اطلاعاتی و شبکه‌های کامپیوتری و ماهواره‌ای بوده و در روش میدانی از پرسشنامه، مصاحبه، گفتگو، دوربین عکاسی و غیره استفاده شده است.

1-6-3. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

تجزیه و تحلیل می‌تواند بر اساس مستندات موجود کمّی یا کیفی باشد. برای انجام تحلیل‌های کمّی از داده‎های آماری استفاده می‌شود. تحلیل‌های کیفی نیاز به مستندات کمّی دارد. که این مستندات از منابع کتابخانه‌ای و میدانی با روش‌های خاص خود استخراج شده و سپس ارزیابی قرار می‌گیرند (برگرفته از رهنمایی، 1392: 148). در این تحقیق پس از جمع‌آوری اطلاعات از طریق ابزارهای گردآوری، داده‌های خام را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و همچنین به تفسیر نقشه‌های مورد استفاده پرداخته تا نتایج مطلوب ارائه گردد. لذا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات با توجه به ماهیت داده‌ها از روش‌های توصیفی و آماری استفاده شده است.

1-7. قلمرو تحقیق

بندر انزلی در شمال مرکزی استان گیلان در طول جغرافیایی 49 درجه و 28 دقیقه و عرض جغرافیایی 37 درجه و 28 دقیقه واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریای آزاد 26- متر می‌باشد. با وسعتی در حدود 7/304 کیلومتر مربع، از شمال به دریاچه بزرگ خزر و از شرق به شهرستان رشت و از جنوب به شهرستان صومعه‌سرا و از غرب به شهرستان رضوانشهر محدود می‌شود. بندر انزلی دارای یک شهر به نام انزلی، یک بخش به نام بخش مرکزی، دو دهستان به نام‌های دهستان چهارفریضه با 21 آبادی و دهستان لیجارکی حسن‌رود با 7 آبادی می‌باشد(نقشه شماره 1-1).

بندر انزلی در ناحیه‌ای کاملاً جلگه‌ای و ساحلی به صورت طولی در ساحل دریاچه خزر واقع شده و از آب‌وهوای معتدل برخوردار است و به دلیل قرار گرفتن در ساحل ماسه‌ای دریا از موقعیت مناسبی برای توریسم برخوردار است. بندر انزلی در محل به هم پیوستن تالاب به دریاچه خزر و بر روی رسوب‌های دلتائی آن قرار گرفته و به همین جهت شهر از سه قسمت تشکیل شده است. بخش غربی یا انزلی، بخش میانی یا شبه‌جزیره میان پشته و بخش شرقی به نام غازیان (مرکز آمار ایران، سالنامه دوره‌های مختلف آماری).

:

ژئوپلیتیك بخشی از علوم جغرافیایی است كه به تحلیل مسایل منطقه‌ای و جهانی و ارتباط متقابل آن با ساختار اقتصادی و سیاسی محلی می‌پردازد. در ژئوپلیتیك یا سیاست‌های جغرافیایی كه معنای لغوی آن سیاست زمین است نقش عوامل محیط جغرافیایی در سیاست ملل بررسی می‌شود. جغرافیدانان سیاسی معتقدند قدرت به شدت متاثر از عوامل محیط جغرافیایی است، چنین طرز تفكری یك پدیده نو نیست، بلكه ریشه در تاریخ دارد. از نظر عالمان این رشته تحول در چهره خارجی زمین موجب ایجاد روابط انسانی متنوعی شده است. لذا برای ارائه تحلیل واقع بینانه‌ای درباره ژئوپلیتیك باید برای داده‌های طبیعی اهمیتی محدود قائل شویم. تحولات و دگرگونیهایی كه در تاریخ سیاسی واحدهای كوچك جغرافیایی به وجود آمده سبب شده كه امروز دیگر ژئوپلیتیك تنها به معنای رقابت استراتژیها در ابعاد جهانی نباشد. در حقیقت ژئوپلیتیك مجموعه پیچیده نیروهای متخاصم و متعددی است كه در سرزمین‌هایی با ابعاد كوچك به كشمكش می‌پردازند هدف آنان از این كشمكشها یا اثبات تفوق سیاسی خود یا بیرون راندن رقبای سیاسی از صحنه است.

منطقه مسلمان‌نشین خاورمیانه و شمال آفریقا، یا به تعبیر امروزی خاورمیانه اسلامی، از منظر ژئوپلیتیک و استراتژیک در طول تاریخ، همواره از اهمیت و جایگاه منحصر به فردی نزد قدرت‌های برتر جهان برخوردار بوده است. این منطقه حساس و تعیین کننده، در طول حدود یکصد سال اخیر، یعنی از پایان جنگ جهانی اول و شکست و تجزیه امپراطوری عظیم عثمانی، تا قبل از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در ایران، تقریباً به طور کامل تحت انقیاد و سلطه مجموعه تمدنی غرب به رهبری آمریکا و کنترل و نظارت شبکه جهانی و جهنمی صهیونیسم قرار داشت. پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری مرجعیت شیعه و آموزه‌های ظلم ستیز و حیات‌بخش شیعه، این سلطه ظالمانه و غارتگرانه غرب را بر منطقه برای اولین بار به چالش کشید و ایران با پیروزی و موفقیت‌های شگفت‌انگیز و سرنوشت‌ساز در همه‌ عرصه‌های رویارویی با جبهه استکباری غرب، به الگوی مقاومت، سربلندی و بالندگی در میان مردم مسلمان منطقه، اعم از شیعه و سنی، تبدیل گردید. ثمره این مقاومت و موفقیت ابتدا در پیدایش و پیروزی خیره کننده مقاومت در لبنان و سپس سرزمین‌های اشغالی فلسطین، به بار نشست و امروز، با پیرایش و پویایی بیداری اسلامی در منطقه، موج قدرتمند مقاومت، با مرکزیت جمهوری اسلامی ایران، جبهه‌ای به گستردگی از مصر، تونس، سوریه، عراق تا عربستان، بحرین، یمن و دیگر کشورهای منطقه را تحت تأثیر قرار داده و جبهه استکباری غرب را به عقب‌نشینی وادار کرده است.

خاورمیانه به عنوان یکی از حوزه‌های تمدنی و ایدئولوژیکی که به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک و استراتژیک و دارا بودن عمده ذخایر انرژی جهان، همواره محل تلاقی و منازعه قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای بوده است. که هر یک از بازیگران ذینفع تلاش می‌کنند محیط و نظام منطقه‌ای را به گونه‌ای ساماندهی و سازماندهی نمایند که حداکثر منافع خود را در منطقه تضمین نمایند. در این میان ژئوپلیتیک که از سه عنصر جغرافیا، سیاست و قدرت به وجود می‌آید ژئوپلیتیک شیعه را شکل داده است، نقش ژئوپلیتیکی ایران که بیشترین جمعیت شیعیان را دارا می‌باشد؛ هم‌چنین انقلاب اسلامی ایران که به ماهیت ژئوپلیتیک شیعه شکل و قدرت داد. سبب شده که جمهوری اسلامی ایران از طریق مؤلفه‌هایی هم‌چون قدرت منطقه‌ای، قدرت هویت شیعی و برقراری ائتلاف میان شیعیان منطقه جایگاه تشیع را در معادلات سیاسی امنیتی خاورمیانه تحکیم نموده و نظام منطقه‌ای را بر اساس ژئوپلیتیک شیعه تعریف نماید و منافع شیعیان را ساماندهی و سازماندهی نماید. اما تغییرات و تحولات اخیر ناشی از خیزش‌های عربی نه تنها سبب دگرگونی ساخت سیاسی داخلی حکومت‌های منطقه شده، بلکه سبب دگرگونی‌هایی در نظام منطقه‌ای شده است. در این میان شیعیان نیز که در کانون‌های مهم ژئوپلیتیک متمرکز شده‌اند و به محوریت جمهوری اسلامی ایران که به ماهیت ژئوپلیتیکی شیعه شکل و قدرت داده است و آن را سازماندهی نموده است، اکنون نیز باید به باز تعریف نظام منطقه‌ای نوینی بپردازند که تأمین کننده حداکثری منافع شیعه و حفظ انسجام ژئوپلیتیکی شیعه باشد.

آنچه که در حال حاضر در بستر اندیشه های ژئوپلیتیکی خاورمیانه وجود دارد. تغییرات عملکردی بازیگران منطقه در مواجه با نقش منطقه گرایی خویش است. علاوه برآن قدرتهای فرامنطقه نیز بگونه ای در عملکرد خاورمیانه به ایفای نقش پرداخته اند که همسویی آنان با بازیگران مهم منطقه کاملا احساس می شود. نداشتن شریک استراتژیک و عدم همپوشانی سیاستهای رقبای منطقه ای و فرامنطقه موجب شده تا ایران اسلامی که حافظ گفتمان اصلی ژئوپلیتیک شیعی است در انزواقرارگیرد. اما با تمام راهکارهای انجام شده در خصوص انزوای ایران، نقش منطقه ای ایران پر رنگ تر از گذشته شده است، بطوریکه در حال حاضر تمام گزینه های آزموده شده در ارتباط با مهار ایران با مشکل برخورد کرده است. در این بین ایران می تواند با تاسی از تمام توانمندیهای ژئوپلیتیکی خود نقش منطقه ای و منطقه گرایی خویش را بیشتر نماید. همسویی و نگاه شیعیان منطقه که در پیرامون کانون تشیع در جهان یعنی ایران جمع شده اند این امکان را به ایران انقلابی می دهد تا ضمن همگرایی با جهان تشیع به انعکاس و بهره گیری از این تفکر در پیشبرد اهداف خود بپردازد. دسترسی به استراتژی مطمئن در خصوص ژئوپلیتیک شیعه هدف این رساله می باشد.

-1-بیان مساله:

شیعه در لغت بر دو معنا اطلاق می‌شود، یکی توافق و هماهنگی دو یا چند نفر بر مطلبی و دیگری، پیروی کردن فردی یا گروهی، از فرد یا گروهی دیگر، اما در اصطلاح به آن عده از مسلمانان گفته می‌شود که به خلافت و امامت بلافصل علی ـ علیه السلام ـ معتقدند و بر این عقیده‌اند که امام و جانشین پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از طریق نص شرعی تعیین می‌شود و امامت حضرت علی ـ علیه السلام ـ و دیگر امامان شیعه نیز از طریق نص شرعی ثابت شده است. اکثریت شیعه، را شیعه‌ امامیه یا اثنا عشریه تشکیل می‌دهد، ‌از آن‌جا که آنان جانشینان پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را دوازده نفر می‌دانند، اثنا عشریه (دوازده امامی) نامیده شده‌اند. شیعه‌ اثنی عشریه بر مساله‌ امامت تأکید خاصّی داشته و عصمت امام و افضیلت او را بر دیگر افراد امت اسلامی بسیار مهم و اساسی می‌داند. یک دسته معتقد بودند که امامت، همانند نبوت، منصب و مقامی الهی است و از شرایط امام این است که معصوم از خطا و گناه باشد و این صفت را جز خداوند کسی نمی‌داند، بنابراین راه تعیین امام نصّ الهی است که در قرآن یا احادیث نبوی بیان شده است و طبق این نصوص، علی بن ابی طالب ـ علیه السلام ـ جانشین پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و امام مسلمین است. شیعیان حدود ۱۶٪ تا ۳۰٪ از کل جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند. بیشتر شیعیان دوازده‌امامی در هند، ایران، عراق، جمهوری آذربایجان، لبنان، افغانستان، پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند یمن و بحرین زندگی می‌کنند. زمانی که صفویان به قدرت رسیدند، مردم ایران بیش تر اهل تسنن بودند. شیعیان بیش تر در شهرهای مشهد، سبزوار، قم، کاشان و مناطق شمالی ایران ساکن بودند. با به قدرت رسیدن شاه اسماعیل و اعلام رسمیت تشیع، بیش تر مردم ایران به این مذهب شیعه روی آوردند و تسنن، بیش تر به مناطق مرزی تبدیل شد. از دلایل رسمی کردن مذهب تشیع به وسیله صفویان، ایجاد وحدت و یگانگی میان مردم، مشخص کردن ایران از دیگر کشورهای اسلامی و تامین استقلال کشور بود.

با وقوع انقلاب اسلامی در ایران که مرکز جهان تشیع است، تشیع به قدرت رسید، سپس به تدریج به نقش آفرینی در عرصه بین المللی پرداخت. قدرت مهمترین عنصر در نقش آفرینی بین المللی است تا زمانی که قدرت نباشد نقش آفرینی بین المللی رخ نخواهد داد. لذا با پیوند بین قدرت و مذهب تشیع که با وقوع انقلاب اسلامی درایران رخ داد، تشیع ماهیت ژئوپلیتیکی پیدا کرد و از حالت یک مذهب خاص خارج شد و به یک پدیده دارای بار سیاسی تبدیل شد. از دلایلی که این موضوع را اثبات می کند سیل انبوه مقاله ها و کتاب هایی است که راجع به این موضوع و اصطلاح نوشته می شود و محافل و همایش هایی است که در گوشه و کنار جهان تشکیل می شود، در حالی که قبلا نبود. اگر به کتابهایی که در باره سیاست خارجی ایران قبل از انقلاب نوشته شده نگاه کنیم شاید پیدا کردن کلمه شیعه در این کتابها کار مشکلی باشد، زیرا تشیع نقش چندانی در سیاست خارجی ایران نداشت اما عکس این را بعد از انقلاب می بینیم که بدون شک هیچ کتابی چه در داخل و چه در خارج ایران نمی تواند راجع به سیاست خارجی ایران نوشته شود مگر با توجه به مفهوم و آرمان های تشیع.

گفتمان شیعی بهمراه گفتمان سنی پیکره اصلی جهان اسلام را تشکیل می دهد. جمهوری اسلامی ایران در         مر کز پراکنش جهان تشیع قرار گرفته است.

چنانچه قلمرو جهان اسلام را به سه ناحیه جغرافیایی غرب، شرق و مرکز تقسیم نماییم. این مناطق تحت تاثیر قدرتهای منطقه ای چون عربستان، مصر، ترکیه و ایران قراردارد. شبه جزیره های جنوب غربی آسیا(خاورمیانه) مرکز جهان اسلام است که در حوزه جغرافیایی ایران و عربستان قرار گرفته است.

جمهوری اسلامی ایران همواره به عنوان قدرت منطقه ای در منطقه خاورمیانه به ایفای نقش پرداخته است این قدرت ناشی از عواملی همچون ویژگی های جغرافیایی، همانند خلیج فارس وتنگه هرمز برخورداری از ذخایر غنی انرژی همچون نفت و گاز، محور ارتباطی بین سه قاره اروپا به آسیا و آفریقا به آسیا و شمال به جنوب و نفوذ فرهنگی و… بوده است. اما وقوع انقلاب اسلامی ایران ویژگی دیگری را در قدرت منطقه ای ایران نمایان کرد و آن تکیه بر مذهب تشیع که باعث شکل گیری ژئوپلیتیک شیعه در عرصه دیپلماسی جهانی شد. حمایت ایران از شیعیان جهان واشاعه گفتمان شیعی منبعث از انقلاب اسلامی به عنوان کشور محوری اندیشه و گفتمان شیعی در جهان، مقاومت های منطقه ای و فرامنطقه ای را در جهان بدنبال داشته است لذا در این تحقیق بر آنیم تا:

– به نقش ژئوپلیتیک شیعه در تبین سیاست و استراتژی منطقه ای بپردازیم.

– عملکرد عنصر شیعه در شکل گیری قدرت منطقه ای ایران بررسی کنیم.

– میزان نفوذ ژئوپلیتیک شیعه در تحولات منطقه ای در چه حدی است.

– محدودیتها و موانع موجود در راه شکل گیری این قدرت را بیان کنیم.

وبا ارائه راهکارهای مناسب زمینه گسترش قدرت منطقه ای ایران را بیان نماییم.

1-2-سوال تحقیق:

• مذهب شیعه چه نقشی در استراتژی منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران دارد.

1-3-فرضیه ها:

• رویکردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مبانی مذهب تشیع شکل گرفته است
• حمایت از کشورها وگروههای شیعی از اولویتهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
• رویکردهای سیاسی و حمایت از کشورها و گروههای شیعی باعث تقویت قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران شده است

1-4-روش تحقیق و مراحل آن:

از روش توصیفی – تحلیلی و با مراجعه به تحقیقات کتابخانه ای صورت می گیرد.

1-5- پیشینه تحقیق:

نفیسه فاضلی نیا(1385)در مقاله ژئوپلیتیک شیعه و مساله امنیت ملی ایران اظهار می دارد: در حال حاضر موقعیت ایران در حوزه ژئوپلیتیک شیعه، که ناشی از ترکیب عوامل اعتقادی با دسترسی به منابع عظیم انرژی و موقعیتهای حساس ژئوپلیتیکی و استراتژیکی است، حساسیت و توجه غرب را در دو محور ایدئولوژیکی و امنیتی-راهبردی بر انگیخته است.

سید باقر سیدنژاد(1389) در مقاله سلفی گری در عراق و تاثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران تاکید می کند: عراق با وابستگی عمیق ژئوپلیتیکی متقابل با ایران یکی از معدود کشورهایی است که همواره از بدو شکل گیری ایده سلفی گری درگیر آن بوده است، بطوریکه پس از اشغال عراق این کشور به کانون اصلی فعالیت های گروههای سلفی تبدیل شده است و این جریان در تلاقی و همپوشانی با مدارهای قدرتمند سلفی، در جایگاه مهمترین بازیگر غیر دولتی در صحنه تحولات عراق قرار گرفته است. اینگونه نقش آفرینی در حلقه اول جغرافیایی سیاسی ایران واجد پیامدهای مهم برای جمهوری اسلامی ایران است…

فرانسوا توال(1379) در کتاب ژئوپلیتیک شیعه معتقد است: شیعیان مستقر در کرانه های خلیج فارس از برد ژئوپلیتیکی جهانی بر خوردارند، چون هفتاد درصد ذخایر نفت جهان، که برای ادامه حیات و رشد اقتصادی جهانی حیاتی است، در این منطقه واقع شده است و هر گونه تحول و نا آرامی سیاسی می تواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی جهانی و گسترده ای بهمراه داشته باشد

مسعود جاسم نژاد(1391) در مقاله ژئو پلیتیک شیعه و ارتقای جایگاه ایران در خاور میانه بیان می کند: با و قوع انقلاب اسلامی ایران و ژئو پلیتیکی شدن تشیع موقعیت و جایگاه ایران بخصوص از نظر سیاسی و اجتماعی و رسانه ای و فرهنگی و آموزشی در منطقه ارتقا پیدا کرده است و این کشور توانسته اثر گذاری و نقش آفرینی بیشتری نسبت به گذشته داشته باشد.

امیر قدسی(1391) در مقاله ژئوپلیتیک ایران در محاق ژئوپلیتیک شیعه معتقد است: ژئو پلیتیک شیعه، به مفهوم امتداد جغرافیایی سیاسی شیعیان در کشور های مختلف با هارتلند ایران در حال باز تعریف است و سیاست خارجی ایران باید به بهره گیری از ژئو پلتیک شیعه بپردازد.

وحید کیانی (1391) در مقاله باز خوانی ژئوپلیتیک شیعه نگرش جدید به بحث عنوان می کند: اصطلاح ژئوپلیتیک شیعه که اخیرا وارد زبان فارسی شده نتیجه گفتمان سیاسی خاصی است که توسط اندیشمندان آمریکایی پس از جنگ سرد و با پایان دوره استعمار مستقیم در خاورمیانه بر مبنای خشونت گرا جلوه دادن مذهب شیعه و تحریک احساسات جهانی برای مقابله با این تهدید انجام شده است.

یحیی معروف (1392)در مقاله ویژگی های جغرافیایی قلمرو های شیعی ((هلال شیعی)) بیان می کند: هلال شیعی که توسط عبدالله دوم پادشاه اردن عنوان شده و در خلال آن به قدرت گرفتن شیعیان در منطقه را مطرح کرده جمهوری اسلامی ایران می تواند با اعمال نفوذ در بین شیعیان عراق تحولات ژئو پلیتیک خاور میانه را هدایت کرده و منافع غرب و رژیم صهیونیستی را در منطقه تغییر دهد.

پروین حیدری(1386) در مقاله ای به: بررسی منشاء پیدایش شیعه و تفاوت آن با مذاهب دیگر پرداخته است.

ابوطالب احمدی(1390) در پایان نامه تبیین ژئوپلیتیک پراکنش جغرافیایی شیعیان منطقه خلیج فارس مطرح می نماید: ژئوپلیتیک تشیع به عنوان مؤلفه‌ای تأثیر‌گذار در تبیین تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خاورمیانه محسوب می‌شود. شیعیان 25% درصد جمعیت مسلمانان را تشکیل می‌دهند که غالب آنان در منطقه‌ی استراتژیک خاورمیانه و کنار آبراهه‌های بین‌المللی سکونت دارند. از دیدگاه جغرافیای سیاسی نحوه‌ی پراکنش شیعیان در منطقه‌ی خاورمیانه دارای ارزش و اعتبار خاصی است. حاشیه‌ی شمالی و جنوبی دریای پارس به طور پیوسته محل اصلی سکونت شیعیان قلمداد می‌گردد

حسن تلاشان( 1388) در مقاله ژئو پلیتیک شیعه در لبنان قبل و بعد از جنگ 33 روزه عنوان می کند: ضمن تقسیم بندی ژئوپلیتیک شیعه در لبنان به سه دوره تاریخی به تبیین عملکرد مقاومت بعد از جنگ33 روزه پرداخته است.

الهام سادات موسوی(1388) در مقاله ژئو پلیتیک شیعه و فرصتهای ایران در قلمرو مناطق شیعی معتقد است: بیشتر شیعیان در منطقه خاورمیانه سکونت می کنند و ایران بیشترین جمعیت را از نظر شیعیان دارد با نگاهی به پراکندگی های موجود می توان اظهار کرد که ایران در قلب مرکزپراکندگی شیعیان است.

1-6-اهداف تحقیق: اهداف تحقیق در این پایان نامه بررسی اثرات مذهب شیعه و ژئوپلیتیک شیعه در استراتژی منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران است. همچنین شناخت سهم ژئوپلیتیک شیعه درتعیین اولویت های روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و ارائه راهکارهای مناسب در خصوص تبیین استراتژی سیاست های منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران و شناخت موانع و محدودیتهای موجوددرارتباط بانحوه تبیین اولویتهای ژئوپلیتیک شیعه واستراتژی سیاستهای منطقه گرایی جمهوری اسلامی ایران و شناخت زمینه های جدید وبرنامه ریزی بهینه در ارتباط با گسترش ژئوپلیتیک شیعه در تبیین قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران از دیگر اهداف تحقیق در این پایان نامه می باشد

«شاهنامه به دلیل ژرف بودن پژوهش های گردآمده در آن ، هم برای خوانندگان علاقه مند به شناخت فردوسی و شاهنامه ، منبعی ارزشمند است و یکی از ارزشمندترین آثار ملی ایران است که خواننده را با شخصیت‏های بسیاری روبرو می‏کند که هر کدام به نوعی بیان کننده حالات و کنش و واکنش انسان جامعه امروزی است که در برابر وقایع و حوادث روزمره از خود نشان می‏دهد. از این‏رو شاهنامه بستر مناسبی برای پژوهش‏هایی است که درصددند به نقد روانشناسی شخصیت‏ها بپردازند» (حمیدیان، سعید، 1387 :30).

«در همه فرهنگ‏ها (اعم از شرقی و غربی، قدیم و جدید، دینی و سکولار) و نیز در همه ادیان و مذاهب (اعم از آریایی و سامی و خاور دور)، طبیعت خواب و خواب دیدن و دنیای پر رمز و راز رویا، پیوسته توجه بسیاری از انسان‏ها را – از خواص و عوام – به خود جلب کرده و بخش بزرگی از فرهنگ، اساطیر، اعتقادات دینی و ادبیات هر سرزمین را به خود اختصاص داده است» (حمیدیان، سعید، 1387 :30).

«از روزگاران کهن تا امروز، اندیشه‏های گوناگون و باورهای متفاوت درباره خواب و رویا، روان بوده است. در فلسفه غرب برابر نظریه‏های فیلسوفان یونان، «نفس ناطقه» در بعضی احوال و ازمان به مرتبه روحانی خود و اصل و متصل می‏شود. به قول سقراط، رویا صدای وجدان انسان است؛ باید آن را درست دانست و از آن اطاعت کرد» (اریک،132:1378). «در فلسفه شرق نیز، رویا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می‏شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می‏یابد. این احوال اگر در عالم بیداری و هشیاری روی دهد، به آن «مکاشفه» می‏گویند و اگر در عالم خواب طبیعی پیش آید، در صورتی که شفاف باشد، «رویای صادقه» است و در صورتی که ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید تفسیر و تجزیه و تحلیل (تعبیر) روشن شود» (ابن خلدون، 132:1369).

این پایان­نامه پنج فصل دارد؛ در فصل اول ما به بیان مساله، پرسش تحقیق، فرضیه‏ها، ضرورت این تحقیق، اهداف‏، پیشینه و غیره می‏پردازیم و روشن می‏کنیم که اساساً چرا این موضوع برای این رساله انتخاب شد. فصل دوم شامل مبانی نظری این تحقیق است؛ در این

 فصل ما به موضوع که در واقع خواب و رویا است‏، می‏پردازیم. هم‏چنین به خواب و خواب‏گزاری، اخترشناسی، پیش‏گویی و فال‏گیری از منظر روانشناختی و جامعه شناسی نیز نگاهی می‏افکنیم و از این طریق مبانی نظری خود را فراهم کرده‏ایم.

فصل سوم شامل معرفی فردوسی و اثر گرانقدرش‏، شاهنامه است. و در ادامه این فصل به شرح احوال و اثر فردوسی اختصاص داده‏ایم.

فصل چهارم را با تحلیل و توضیح خواب‏ها، اخترشماری‏ها، پیش‏گویی‏ها و سایر موارد از این دست که به موضوع پایان‏نامه‏ی ما مربوط می‏شده پرداختیم. در این بخش با دسته‏بندی خواب‏ها در یک زیر مجموعه، پیش‏گویی‏ها در زیرمجموعه‏ی دیگر و همین‏طور سایرشقوق به بررسی بسامدی این موارد پرداختیم. فصل پنجم شامل نتایج تحقیق است که علاوه بر بیان کلامی، به صورت نمودار نیز ارائه شده است و نشان می‏دهد که این عناصر آینده‏نگری و آینده‏بینی چنان در تار و پود آن مردم نشسته بود که تعیین‏کننده‏ی سرنوشتشان بوده ، از بسامد بالایی هم برخوردار است.

1-2 بیان مسأله

«خواب و رویا یكی از رازناك‏ترین و پیچیده‏ترین پدیده‏های عالم هستی است كه هنوز سخن فرجامین درباره‏ی آن گفته نشده است. از سوی دیگر، این پدیده با همه رازناكی و پیچیدگی‏اش، كاربردی ژرف در فرهنگ ایرانی یافته است، به گونه‏‏ای كه در سراسر زندگی این قوم می‏توان نمودی از خواب و رویا را مشاهده كرد. از آنجا كه شاهنامه آیینه‏ی تمام نمای فرهنگ ایرانی در درازنای تاریخ این ملت است، در این رساله، بازتاب پدیده خواب و رویا بر روند زندگی و سرنوشت شخصیت‏های شاهنامه مورد بررسی قرار گرفته است. خواب و رویا یكی از داده‏های الهی است كه همواره در پرده‏ای از رمز و راز نهفته شده و ذهن آدمی را به خود مشغول ساخته است. این پدیده دریایی است بس شگرف و ناپیدا كرانه؛ جهانی است شگفت‏انگیز و هزار تو كه هر شب همگان فرصت آن را می‏یابند كه به گوشه و كنار این دنیای غریب سرك كشیده، ندیده‏ها و ناشنیده‏ها را ببینند و بشنوند .‏خواب آن حالت آرامش و سكونی است كه پس از یك دوره كوشش و تلاش به سراغ آدمی می‏آید و فرد، بریده از هیاهوی زندگی سر بر بالین می‏گذارد‏. در این زمان، روزنه‏ای به جهان دیگر گشوده می‏شود و روان آدمی سبك‏بال به سوی عالم بالا می‏پوید» (امین،25:1384).

«خواب و رویا در اساطیرایرانی اهمیت فراوان داشته است و آن‏ها دیدن خواب را در سرنوشت خود مؤثر می‏دانستند. شاهان در دربار خود خواب‏گزارانی داشتند که بعد از دیدن خواب به آن‏ها مراجعه  می‏کردند تا برایشان تعبیرخواب کنند. گزارشی را که خواب‏گزار می‏داد ممکن بود شاه را تا مدت‏ها به فکر فرو ببرد و همچنین پایه بسیاری از جنگ‏ها، ازدواج‏ها و تولد و مرگ را مشخص کند. نه تنها در ایران باستان پدیده خواب تأثیر داشته بلکه در جوامع مختلف هم مؤثر بوده و فکر دانشمندان بسیاری را به خود مشغول کرده که چرا انسان پس از پایان کار روزانه و هنگام به خواب رفتن رویا می‏بیند. البته رویا زمانی پدید می‏آید که خواب خیلی عمیق نباشد زیرا وقتی خواب خیلی عمیق باشد انسان از فرط خستگی خواب نمی‏بیند. سقراط ادعا می‏کند که رویا ماهیت و مبدأ الهی دارد به‏طوری‏که به وسیله رویا می‏توان آینده را پیش‏بینی کرد» (حمیدیان‏،سعید، 1379: 28)

«اما در شاهنامه خواب و رویا‏های بسیاری دیده می‏شود که ناشی از باور و اعتقاد مردم ایران باستان بوده است آنان اعتقاد داشتند که عناصر طبیعی و غیر‏طبیعی که در زمان خواب به دیدنشان می‏آید در سرنوشتشان موثر بوده و باعث به وجود آمدن حوادث اصلی می‏شود فردوسی حتی دیدن خواب و تعبیر آن را نشانی از علم پیامبری می‏داند.

                                                                            (سنایی، 83:1377)

فردوسی همچنین در شاهنامه موارد بسیاری را نشان می‏دهد که سرنوشت آن‏ها در خواب و رویا رقم می‏خورد؛ همچنین در شاهنامه هر مرد عادی نمی‏تواند تعبیر خواب کند زیرا کسی باید از این نیروی الهی بهره بگیرد که دارای فره ایزدی باشد که در شاهنامه تعبیر این‏گونه خواب‏ها و رویاها توسط موبدان صورت  می‏گیرد. در عصر ما هنوز مردم با دیدن خواب و رویا مدت‏ها به آن فکر می‏کنند و اگر خواب بدی ببینند سعی می‏کنند از حوادث آن پیشگیری کنند غافل از این‏که تقدیر و سرنوشت انسان دردست خداست» (کزازی ،1376: 19).

1-3 سوالات تحقیق

1. آیا خواب و رویا و پیشگویی بر سرنوشت و روند زندگی شخصیت‏های شاهنامه تاثیر دارد؟
2. آیا خواب و رویا در شاهنامه، وسیله‏ای برای غیب‏گویی شناخته شده است؟
3. آیا رویا در شاهنامه، ابزار شناخت شهودی و وسیله‏ای برای ادراک ماورای طبیعی است؟

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق

همان‏طور‏که پیش از این گفتیم مغفول واقع شدن این اصطلاح ادبی از چشم محققان و پژوهشگران خود بزرگ‏ترین دلیل شکل‏گیری این رساله بوده است. همان‏طور که اشاره شد، این تکنیک یکی از هنرهای فردوسی در خلق داستان‏های شاهنامه است.

متوسط بارندگی سالانه ایران250 میلیمتر محاسبه شده است که کمتـر از یـک سـوم متوسط بارش جهانی است. بر اساس نتایج بسیاری از طبقه بندی هـای آب و هـوایی، ایـن سرزمین دارای آب وهوای خشک و نیمه خشک است.پایین بودن میـزان ریـزش هـای جوی، تغییر پذیری بالا، نوسانات شدید بارندگی ازسالی به سال دیگر، از ویژگی های بارز آب وهوایی ایران به شمار می رود. علاوه بر ویژگی های فوق، توزیع فضایی بارش در این سرزمین نیز همگون نبوده و از غرب به شرق و از شمال به جنـوب از میـزان آن کاسـته میشود.(ذوالفقاری،1379: 23).
ویژگی عمده بارندگی در ایران، آن است که بارش سـالیانه در سطح کشور هم از نظر مکانی و هم از نظر زمانی اختلاف فاحشی را نشان می دهـد.در حالی که میزان بارش در سواحل خزر،زاگرس و البرز به ترتیب حدود 1560میلی متـر،930میلی متر،530 میلی متر است، در مناطق مرکزی به 62 میلی متر می رسد کـه عـلاوه بر توزیع ناهمگن مکانی، نوسانات شدید زمانی نیز درآن به چشم می خورد؛ به گونه ای که ضریب تغییرات بارندگی درتعداد زیادی از ایستگاه ها به بیش از40 درصد می رسـد. بررسی نسبت حداکثر بارش های روزانه به بارشهای سالانه درایران 169 توزیع زمانی و مکانی بارش در ایران متأثر از توزیع سیستم های گردش جهانی است کـه کمترین تغییر در الگوی آن، ناهنجاری های شدید آب و هـوایی را بـه دنبـال مـی آورد .بنابراین، ناهنجاریهای مکانی و زمانی بارش و تغییرات شدید در شدت بـارش و تفـاوت در نوع بارش، از عمده ترین ویژگیهای بـارشهـای ایـران مـی باشـد ( بابـایی و فـرج زاده،1380: 14)
ایران کشوری وسیع و پهناور با تنوع اقلیمی زیاد است و بـه علـت اخـتلاف عـرض جغرافیایی نسبتاً زیاد بین شمال تا جنـوب کشـور، توپـوگرافی متعـارض و نـاهمگون و همچنین سیستم های جوی متعددی که بر آب و هوای ایـران تـأثیر مـی گذارنـد، نسـبت حداکثر بارش های روزانه به بارش سالانه در گسترة ایران متفاوت است .با مقایسـه ایـن نسبت می توان توزیع زمانی و مکانی بارندگی را در منـاطق مختلـف کشـور مشـخص و رژیم های حاکم بر نواحی مختلف را تعیین نمود.با توجه به نتـایج کـاربردی اسـتفاده از دادههای بارش روزانه در زمینه های مختلف، در این مطالعه سعی بر آن است که ابتـدا بـا استفاده از آمارهای باران سنجی بیشترین بارشهای روزانه محاسبه شده و با توجه به آن توسط نرم افزار GIS بارشها را پهنه بندی کرده.
1-1: بیان مسئله
اقلیم شناسان اعتقاد دارند که با افزایش دمای کره زمین بارش هم تغییر پیدا می کند و اثرات نامطلوبی همچون کاهش منابع، افزایش سطح دریا، تناوب و تشدید خشکسالی، تخریب جنگل ها و تهدید سلامت انسانها را به دنبال خواهد داشت. همچنین افزایش شدت بارش ها باعث افزایش خطر سیل ناشی از ذوب برف ها همراه است که نتایج ناگواری به همراه دارد نوسانات بارش از مهمترین مسائل اقلیمی ایران است که آثار زیان بار آن در تمام عرصه های اقتصادی و اجتماعی است. بررسی نسبت حداکثر بارش های روزانه به بارشهای سالانه درایران

 169 توزیع زمانی و مکانی بارش در ایران متأثر از توزیع سیستم های گردش جهانی است کـه کمترین تغییر در الگوی آن، ناهنجاری های شدید آب و هـوایی را بـه دنبـال مـی آورد .بنابراین، ناهنجاریهای مکانی و زمانی بارش و تغییرات شدید در شدت بـارش و تفـاوت در نوع بارش، از عمده ترین ویژگیهای بـارشهـای ایـران مـی باشـد (بابـایی و فـرج زاده،1380: 40).

نسبت بارش یک روزه به بارش سالانه، معیاری برای شناسایی شدت بارش های روزانه است. بالا بودن این نسبت بیانگر آن است که احتمال دارد تمام و یا بیشتر بارش سـالانه در مدت فقط چند روز اتفاق افتد؛ به عبارت دیگر، بالا بودن این نسبت، نشان می دهد که بیشتر بارندگی ها اکثراً شدید و رگباری هستند و بر عکس پایین بودن این نسبت حـاکی از وقوع بارندگی های ملایم و فراوانی بیشتر روزهای بارانی است.در برنامه ریزی های منابع آب طول دوره برگشت برای رخداد یک حداکثر بارش محتمل حایز اهمیت است. زیرا که وقوع سیلاب ها و شرایط حاد هیدرو لوژیکی در اثر بارش های حداکثر متناسب با دوره برگشت متفاوت بوده و این سیلاب ها در بیشتر مواقع ناشی از ریزش بارش های حداکثر جوی می باشد.(خوشحال و همکاران،1384: 78)
مقدار توزیع زمانی – مکانی بارش عوامل اساسی برای تصمیم گیری، طراحی و ارزیابی مدل های هیدرولوژیکی و نیز مدیریت و برنامه ریزی مبتنی بر آب است. تغییرات زمانی – مکانی بارش اثرات متنوع و مختلفی بر مدیریت و برنامه ریزی منابع آب در امتداد یک حوضه آبی در سطح ملی به جا می نهد. تغییرات عناصر اقلیمی از عوامل موثر بر تغییر منابع آب است. بارش به عنوان عنصر بسیار تغییر پذیر و به عنوان عامل اساسی در موازنه آبی همیشه مورد توجه اقلیم شناسان و آب شناسان بوده است(عساکره،1386 : 164).

1-2: پرسش اصلی تحقیق
آیا بارش 24 ساعته حوضه تالاب انزلی دارای روند صعودی است؟
1-3: اهداف تحقیق
1) بررسی روند نوسانات بارش 24 ساعته حوضه تالاب انزلی.
2) کمک به برنامه ریزی اجرایی جهت مقابله با بارش سنگین.
1-4: فرضیه
1) بارش 24 ساعته حوضه تالاب انزلی دارای روند صعودی است.
2) به نظر می رسد بارش 24 ساعته تالاب انزلی در دهه اخیر بیشتر شده است.
1-5: سوابق تحقیق
1-5-1: پیشینه مطالعات در جهان
– هوو همکارانش (1966)، با مطالعه روی بارندگی های بالای 5/63 میلی متر در روز به نتیجه رسیده اند که تعداد تکرار این گونه بارندگی ها در ددوره 29 ساله بین سال های 1911 تا 1940، از تعداد تکرار آنها در دوره 25 ساله بین سال های 1940 تا 1964 کمتر است.
– دروسدوسکی (1993)، در مقاله ای تحقیقی با عنوان آنومالیهای بارش فصلی استرالیا با استفاده از مقیاس زمانی فصلی در طی دوره 1987-1950 به شرح الگوهای تغییر پذیری بارش های استرالیا می پردازد.رجن مورتل (1995)، بارش های روزانه بوتسوانا را در طی یک دوره آماری 9 ساله از سال 1980 تا 1988 با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی بررسی نموده و تغییرات زمانی و مکانی سیستم های جوی متاثر کننده منطقه را مورد بحث قرار می دهد.
-گریگوری (1956)، طی تحقیقاتی که روی بارش انگلستان به عمل آورده است با تقسیم انگلستان به 4 ناحیه معتقد است که اگر چه بارش سالانه دستخوش تغییراتی است ولی این تغییرات همه جا یکسان نیست و همزمان با کاهش بارش در یک مکان افزایش بارندگی در مکان دیگر مشهود است.
– علاوه بر روش تجزیه به مولفه های اصلی، روش تحلیل خوشه ای نیز از جمله روش های آماری پیشرفته است که برای ناحیه بندی و تحلیل الگوهای مکانی بارش ها مورد استفاده قرار گرفته است. گونگ و ریچمن (1995)، در مطالعه ای تحت عنوان: کاربد تحلیل خوشه ای برای داده های بارندگی فصل رشد در شرق کوههای راکی در شمال آمریکا، نشان دادند که روش های مختلف تحلیل خوشه ای کارایی قابل ملاحظه ای در ناحیه بندی بارش های منطقه دارد.
1-5-2: پیشینه مطالعات در ایران
– رمضانی (1383)، در مقاله ای تحت عنوان: بررسی روند تغییرات دما-بارش در غرب گیلان با تکیه بر خشکسالی، آمار 9 ایستگاه هواشناسی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و نتیجه می گیرد بارش منطقه از شمال به جنوب روند کاهشی دارد و همچنین کاهش طول مدت گیاهان زراعی را در شش ماهه اول سال ناشی از روند کاهش دما می داند و معتقد است منطقه شاهد تغییر ملایمی در اقلیم می باشد.
– ذولفقاری (1377)، در مقاله ای تحت عنوان: تحلیلی بر بارش های بهاری غرب ایران طی یک دوره اماری 30 ساله (1996-1967) با تقسیم بندی بارندگی های ماهانه فصل بهار به 3 دوره مستقل 10 ساله اشاره می کند که بیشتر بارش های غرب ایران و نیز ایستگاه اردبیل در فصل بهار بوده و علت آن را نیز خروج دیرتر جریان های باران آور غربی از منطقه می داند.
– سامانی (1382)، در مقاله ای دیگر تحت عناوین: آشکار سازی تغییرات دما و بارش نسبت به میانگین در استان چهار محال و بختیاری نتیجه میگیرد، حداکثر های دما در حال کاهش و حداقل ها در حال افزایش بوده و همین مسئله عدم تغییر را در میانگین نشان می دهد که خود باعث اعتدال هوای منطقه شده است. از طرفی مقادیر بارش روند کاهشی داشته با توجه به افزایش دما اثرات زیست محیطی از جمله در بخش کشاورزی را بدنبال خواهد داشت.
-کتیرایی بروجردی و همکاران (1370)، در مقاله خود تحت عنوان بررسی تغییرات بلند مدت بارش کل و روزهای بارانی در غرب و شمال غرب ایران می فرماید روند بارش کل سالانه در 4 ایستگاهو تعداد روزهای بارانی نیز در 4 ایستگاه معنی دار (90%) است روند بارش کل سالانه در 9 ایستگاه و تعداد کاهش دو ایستگاه صفر و یک ایستگاه مثبت است. تنها ایستگاه مشیران است که در آن بارش کل و تعداد روزهای بارانی تمام فصل ها و روند مثبت دارند. روند فصل زمستان شبیه به روند سالانه است. و بارش فصل بهار در همه ایستگاه ها غیر از مشیران کاهش یافته ولی بارش فصل پاییز تنها در 4 ایستگاه کاهش یافته است.
– صادقی حسینی و ازروجی (1387)، در مقاله خود تحت عنوان بررسی موردی بارش منطقه تهران متاثر از آلودگی ذره ای می فرماید بررسی نقشه های همبارن- هم آلاینده برای هر رویداد بارش در شرایط نا مطلوب در فصل گرم و سرد روشنی می سازد که با پخش آلودگی از مرکز شهر به سمت شمال شهر و در نتیجه کاهش غلظت آلاینده های ذره ای، بارش از مرکز شهر به سمت شمال شهر طی روز افزایش می یابد میانگین کل بارش در ایستگاه های شمال شهر به دلیل ارتفاع بیشتر، نسبت به مناطق مرکزی و غربی و شرقی بیشتر است. این میانگین ها در روزهای نامطلوب، از غرب به شرق کاهش و در روزهای مطلوب افزایش می یابد.
– نجفی (1383)، در مقاله خود تحت عنوان محاسبه آماری حداکثر بارش محتمل 24 ساعته و حداکثر آب قابل بارش ایستگاه اصفهان می فرماید در طراحی سازه های آبی نظیر سدهای مخزنی و نیز شبکه های گسترده آبیاری و زهکشی نیاز به دستیابی به معیاری علمی برای طراحی به منظور گریز از حداکثرسازی غیرمنطقی ابعاد سازه از یک طرف و نزدیکی به توجیه اقتصادی طرح از طرف دیگر، همواره مورد نظر متخصصلن و دست اندر کاران بخش آب بوده است. مدنظر قرار دادن حداکثر سیل محتمل می تواند به عنوان پارامتر اطمینان بخش در این زمینه منظور گردد چنین سیلی می تواند منتج از یک بارش حداکثر محتمل به عنوان ورودی به سیستم باشد. برآورد حداکثر بارش محتمل در حوزه زاینده رود می تواند در ممحاسبات مربوط به طراحی چنین ساختارهایی مثمر ثمر باشد. بر این اساس مقدار حداکثر بارش محتمل 24 ساعته ایستگاه اصفهان و نیز حداکثر آب قابل بارش با روش آماری محاسبه گردید.
1-6: هدف کاربردی
تحقیق فوق با توجه به اینکه از محدود ترین پایان نامه های انجام شده می باشد در سازمانهایی از جمله استانداری، شهرداری،بخشداریها، سازمان آب و سازمان کشاورزی قابل استفاده می باشد.
1-7: جنبه نوآوری
این تحقیق در حیطه تالاب انزلی برای اولین با با عنوان پهنه بندی بارش 24 ساعته حوضه تالاب انزلی کامل گردید.
1-8: روش کار
1-8-1: نوع تحقیق
روش کار تحلیلی و توصیفی بوده، استفاده از آمار در محیط اکسل و تجزیه و تحلیل آنها و استفاده از روش میان یابی بارش، استفاده از نرم افزار GIS و تهیه نقشه پهنه بندی مربوط به آنها.
1-8-2: روش گردآوری
به صورت کتابخانه ای، اسنادی و استفاده از نرم افزار GIS برای تهیه نقشه ها بوده.
1-8-3: ابزار گردآوری
هر یک از روشهای گردآوری اطلاعات ابزار مخصوص خود را دارد . در روش متن خوانی از فیش و در روش آمارخوانی از جدول و در روش تصویر خوانی از نقشه و کروکی استفاده می شود. لذا در این تحقیق بانکهای اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری،سازمان آب و سازمان هواشناسی مهمترین ابزار تحقیق می باشد.
1-8-4: تجزیه و تحلیل اطلاعات
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات ضمن بهره جستن از روش داده های آماری هیدرولوژیک و فرمول های مربوطه در رابطه با تحقیق موردنظر از روشهای آماری و کمی استفاده می شود.

اغلب شهرهای سنتی و یا محله‌های با قدمت بالا،‌ بدون طراحی و در طول زمان تكوین یافته‌اند . بافت‌های ارگانیك بر حسب ضرورت،‌ رشد و توسعه داشته و هر محله شهری بر اساس شرایط مختلف از جمله شرایط جغرافیایی، اقلیمی، وجود هسته اولیه مذهبی، نظامی، اداری، اقتصادی، وجود محورهای ارتباطی (معابر، گذرگاه‌ها و رودخانه‌ها)، مناسبت‌های اجتماعی و … پا به عرضه وجود گذاشته‌اند و سالیان‌ متمادی به حیات خود ادامه داده‌اند. شهرها معمولاً زندگی و هویت خود را از همین هسته‌های اولیه گرفته و عمدتاً به دور یا امتداد آن گسترش یافته‌اند. این هسته‌های اولیه كه عمدتاً جایگاه‌ ویژه‌ای را در حیات شهرها داشته‌اند، عموماً بعد از دوران صنعتی شدن به خصوص در قرن حاضر به دلیل رشد شهرها دچار فرسودگی و بی مهری شده‌اند و اعتبار پیشین خود را از دست داده‌اند به گونه‌ای كه به تدریج شاهد تخریب و نابودی این قبیل فضاها و پهنه‌های سكونتی هستیم.

ظهور پدیده بافت‌های مسأله‌دار و فرسوده شهری كه این روزها به وفور كاربرد یافته است، ناشی از همین استهلاك تدریجی بافت‌ها و سكونت‌‌گاه‌های قدیمی است كه عمدتا‌ً دارای تعریف‌ها و شرایط یكسان نیز نمی‌باشند و ممكن است از شهری به شهر دیگر و در دوره‌های مختلف نیز تفاوت‌هایی داشته باشد كه لزوم شناخت كلی گونه‌های آن برای شناخت جایگاه بافت فرسوده مورد نظر این طرح، امری ضروری است. پیش از پرداختن به انواع بافت‌های فرسوده شهری لازم است این نكته شرح داده شود كه فرسودگی در بافت‌های مسأله دار و قدیمی نه تنها از لحاظ كالبدی بلكه از لحاظ اجتماعی تبعات بسیاری با خود به همراه دارد. در گذشته به دلیل اینكه بافت‌های قدیمی در نقاط با امكانات بالقوه بالای سكونتی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی استقرار داشته‌اند؛ لذا اقشار جامعه با درآمد بالا، متوسط و كم در آن سكونت داشته و به مرور زمان و با گذشت سالیان و فرسودگی كالبد بافت، اقشار با درآمد بالاتر به سایر نقاط جدید شهر مهاجرت كرده و اكثراً با درآمد كم در منطقه باقی مانده و درصدی از مهاجرین نیز در این گونه از بافت‌ها مستقر شده‌اند. لذا تمركز اقشار تقریباً كم درآمد و تازه واردین مهاجر و مهاجرت افرادی كه از ابتدا در این مكان ساكن بوده و طی گذشت زمان، پایگاه اقتصادی مناسب‌تری یافته‌اند،‌باعث به هم خوردن بافت جمعیتی و ایجاد آسیب‌های اجتماعی برای ساكنین این بافت‌ها گردیده است و عمدتاً نیز به صورت معضلی برای شهرها درآمده‌اند

فرسودگی شهری یکی از مشکلات جدی و پدیده های غیر قابل اجتناب است که مدیریت شهری در تمام کشورهای جهان با آن رو به روست. آنچه مهم است اینکه فرسودگی شهری و ایجاد بافت فرسوده مختص به کشور خاص یا شهر مشخصی نمی باشد بلکه تمامی شهرها و روستاها در جهان با آن درگیر هستند ولی بسته به شرایط، قدمت، نوع مصالح و کیفیت ساخت و ساز شهرها ،شدت و ضعف دارد. بدیهی است که استانداردهای ساخت و ساز، دوره زمانی تعریف شده برای عمر مفید بناها، کیفیت و مقاومت مصالح، سیاست های حمایتی و تشویقی دولت و برنامه های   مدیریت شهری از عناصر تعیین کننده در ایجاد و گسترش بافت های فرسوده و کنترل و نوسازی بناها می

 باشند. (ابوطالبی ،1389،ص3)

بیش از چند دهه است که محله های قدیمی شهر ی در ایران نیز به فراموشی سپرده شده اند. بسیاری از بافت های سنتی که زمانی مایه افتخار شهرها بودند بیش از پنجاه سال است که در حال فرسایش رها شده اند. تقریبا تمامی جمعیت این مناطق جابجا شده و میراث تاریخی ، فرهنگی و اجتماعی ویژه محله های مختلف یا منقرض شده و یا در حال انقراض اند . تنها اندکی از بناها که به سختی به روی پا ایستاده اند به یادگار مانده اند و یاد آور معماری وشهرسازی گذشته اند . هر چند که حرکت هایی پراکنده در سال های اخیر در بهسازی و مرمت بناها ی ارزنده به چشم میخورد اما, حساسیت ها هرچه کمتر شده و هم در میان مسئولان و هم در میان مردم حدود زیادی مصونیت ذهنی ایجاد شده است . طرح های جامع ،طرح های تفضیلی و ضوابط منطقه ای در اهداف پیش بینی شده شکست خورده اند .در مناطق مرکزی و محله های قدیمی شهرها ، نه تنها گذار از سنت به تجدد تحقق نیافته ، بلکه با مقاومت سرسختانه این مناطق در مقابل مظاهر تجدد ، عملا هیچ گونه بهسازی و مرمتی صورت نگرفته است . در نتیجه پیامد های طراحی و ضوابط ساخت و ساز به صورت مانعی بزرگ ، به فرسایش روز افزون بافت های سنتی انجامیده است.(ربیع،1382،ص102)

رشد جمعیت شهرها، افزایش ناگهانی آهنگ شهرنشینی , توسعه بی رویه شهرها و کاهش زمین برای سکونت و خدمات از یکسو و وجود بافت های فرسوده و ناکارآمد در شهرها که ساکنان به سبب عدم توانایی مالی قادر به نوسازی و بهسازی آن نیستند . از سوی دیگر موجب شد تا برنامه ریزان به فکر ارائه راه حل و برنامه هایی مناسب برای بهسازی این بافت باشند. این امر علاوه بر استفاده مطلوب از فضا ،جلوگیری بیش از حد ساخت و سازهای شهری در زمین بکر و یا کشاورزی اطراف شهر را نیز در پی خواهد داشت .(زندوی ،1386،ص3)

شهر رودسر مركز شهرستان رودسر است كه بر سر جاده آسفالته كناره قرار دارد و در 74 كیلومتری شهر رشت و 336 كیلومتری تهران واقع شده است. این شهر از سمت غرب به شلمان و لنگرودمحدود شده است.   از شمال به دریاچه خزر از طرف غرب به كلاچای و از سمت جنوب به جاده كمربندی و اراضی كشاورزی محدود می شود و تقریبا به شكل خطی است .

از نظر قدمت بافت شهر را به سه دوره می توان تقسیم كرد.

بخشی از شهر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شكل گرفته است و بخشی از شهر نیز مربوط به اوایل حكومت پهلوی است كه این بافت دست نخورده باقی مانده پاره ای از شهر نیز قدیمی تر بوده به دوره قاجاریه مربوط می شود شهر تقریبا برخوردار از بافت یك طبقه است اما در ساخت و سازهای جدید ساختمانها به 3 الی چند طبقه در آن دیده می شود.

بافت قدیم و هسته اولیه شهر در حول محور جاده ارتباطی كناره دریای خزر كه ارتباط استان های گیلان و مازندران را برقرار می سازد شكل گرفته است بعد از انقلاب هم با ساخت پارك شهید انصاری شهر به سمت شمال و به طرف دریا كشیده شده است و تا حدی خطی بودن شهر را تعدیل نموده است.       “طرح تفضیلی شهر رودسر 1385 ص 75”

در شهر رودسر که بخش اصلی شهر تا دوران قبل از رضا شاه بخش رانکوه بوده و با اصلاحات رضا خانی گورستان شهر تبدیل به خیابان شده است و میدان اصلی امروزه شهر رودسر در واقع گورستان بود که خیابان بندی شد اکنون بدنه اصلی قبل از اصلاحات تبدیل به یک بافت فرسوده با خیابان بندی بسیار نامنظم شده که تردد عابرین و وسائل نقلیه در آن سخت است و اهالی خود محل از زندگی در آن احساس لذت نمی کنند و چهره زشت و نا زیبایی به بخش   مرکزی شهر داده است.

همین طور بخش عمده ای از شهر رودسر به دلیل قدمت تاریخی و سابقه طولانی سکونتی فرسوده هستند و در هنگام حوادث طبیعی کمک رسانی را با مشکل روبه رو می کند.

در قسمت مركز شهر به جنوب نیز محله تازه احداث گلسار و محله قدیمی رانكوه كه بخش فرسوده زیادی در این قسمت دیده می شود وجود دارداین خیابان رانكوه بخش عمده آن در زمان قاجار ساخته شده كه مشكل عمده فرسودگی اماكن مسكونی ومشكل رفت و آمد وحمل ونقل وسائل نقلیه در آن به چشم میخورد .

بازار ماهی فروشان ، و صدر محله هم در مركز شهر واقع گردیده كه فرسودگی در این قسمت نیز دیده می شودو مشكلات زیادی را برای بخش مركزی شهر به وجود می آورد.

كوچه خانقاه كه در پشت   خیابان انقلاب   واقع شده ودر انتهای خیابان 72 تن است مملو از مشكلات فرسودگی بافت و مشكلات اقتصادی و   فرهنگی ناشی از آن است .

شایان ذکراست درمصوبه شورای عالی شهرسازی، معیارهای شناسایی بافت های فرسوده ازارزش یکسانی برخوردارند ونحوه اعمال معیارها، مشخص گردیده و شناسایی بافت های فرسوده، مبتنی برراهکارها و شاخص معینی شده که عبارتند از:

ریزدانگی: بلوک هایی که بیش از 50% آن ها مساحتی کمتر از 200 مترمربع داشته باشد که معرف فشردگی بافت و کثرت قطعات (پلاک ها) کوچک با مساحت اندک است.

ناپایدار: بلوک هایی که بیش از 50% بناهای آن ناپایدار و فاقد سیستم سازه ای باشد، معرف فقدان سیستم سازه ای مناسب و غیرمقاوم بودن ابنیه است.

نفوذناپذیری: بلوک هایی که بیش از 50% معابر آن عرض کمتر از 6 متر داشته باشند، معرف عدم دسترسی های مناسب و اندک بودن معابر با عرض کافی برای حرکت سواره است.

آسیب پذیری اماکن و منازل فرسوده در این قسمت و نا پایداری آن در بافت فرسوده شهر بسیار زیاد به چشم میخورد . و نفوذ نا پذ یری این بافت ها با توجه به مشكلات عدیده ترافیكی كه در این قسمت است بیشتر نمود دارد و باعث کندی حرکت خود روها در این قسمت می گردد اما ما کمتر شاهد ریز دانگی هستیم زیرا مساحت زیر بناهای اماکن در گذشته در این شهر معمولا کم نبوده و ما کمتر شاهد این مقوله در بافت فرسوده رودسر هستیم.

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق :

از اواسط دوران قاجار ، با سفرهای شاهان ایران به اروپا (فرنگ) ایران دست خوش تفكرات غرب گردید. عدم وجود زمینه لازم برای پذیرفتن این تحول ، پیدایش تناقضات و تضادهایی به دنبال داشت. در این دوران واحدهای سكونتی دچار دگرگونی گردید و با عوض شدن شیوه زندگی خانه (Domicile ) و سكونت (Oceupancy ) جای خود را به واحد مسكونی (Manse ) و اسكان داد. (نصر ،1383، ص 19 و 20 )

نخستین اقدام در مورد نوگرایی نظام شهری و تدوین قوانین نوین شهرسازی در ایران طی دهه های اول قرن اخیر صورت گرفت ؛ بر این اساس قانون توسعه معابر در سال 1312 تدوین شد و مبتنی بر آن ،ساخت “فیزیکی-سنتی” شهرهای قدیمی به هم ریخت .(زیاری،1390،ص102)

شهرها دارای ارزش اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی بالایی هستند. این ارزش و اهمیت در بافت قدیم شهر رودسر ضرورتی انكار ناپذیر است. بافت قدیم شهر رودسر كه خاستگاه اولیه شهر رودسر است .در زمانی مناسب ترین مكان سكونت در شهر بوده ، امروزه به دلیل معضلات و مشكلات مختلف اجتماعی ، فرهنگی ،اقتصادی و كالبدی، جاذبه خود را از دست داده و محل استقرار گروههای مختلف جامعه یا پایگاه ومنزلت اجتماعی متفاوت گردیده است.

به دلیل پر پیچ و خم بودن کوچه ها محل مناسبی برای انواع بزهکاریها از جمله محل جمع شدن معتادان و فروش مواد مخدر در این بافت شده است .به خصوص مکان هایی که به دلیل فرسودگی رها شده اند محل مناسبی را برای بزهکاری فراهم آورده اند که به دنباله خود اثرات نامطلوبی بر چهره فرهنگی آن بر جا گذاشته است افراد بومی محل برای اینکه بتوانند فرزندان خود را از این بزهکاریها دور نگه دارند لذا مجبور به ترک محل گشته اند همین طور مغازه هایی که در این راسته واقع شده اند و سابقا دارای رونق بالایی به دلیل رفت آمد بیشتر عابرین بودند . امروزه به دلیل پر پیچ و خم بودن کوچه ها و حرکت کند خود روها در این بخش از رونقشان کم شده و برخی از آنها رها شده اند همه این عوامل باعث شده که این بخش تبدیل به محل فقیر نشین در شهر شود .

فرسودگی بافت بخش مرکزی رودسر، شکل نامطلوبی به این قسمت داده که درمنظر بینندگان ، دیدگاه زشت و بدی را ایجاد کرده است به نظر می رسد که به دلیل فرسودگی بافت از ارزش ساختمان و زمین در این بخش کاسته شده است.