“
ب) تأمین آمادگی جسمانی مطلوب برای دانشجویان
ج) ایجاد عادات صحیح ورزشی و بهره وری از شیوه ی مناسب زندگی در عصر فناوری.
وست و بوچر[۲۲] هدف از تربیت بدنی را بهبود اجرا و عملکرد بشر و تکامل بخشیدن از طریق فعالیت جسمانی مناسب می دانند. همچنین از مبانی تاریخی، فیزیولوژیکی، روان شناسی، جامعه شناختی و بیومکانیکی به عنوان مبانی تربیت بدنی نام میبرند که اصول و مفاهیم اساسی از این مبانی سرچشمه می گیرند (عبداللهی، فرخی و باقری، ۱۳۸۰).
۲-۲-۸) برنامه درسی پنهان در درس تربیت بدنی
همان طور که در بیان مسئله اشاره کردیم، برنامه درسی پنهان در درس تربیت بدنی یعنی بار ارزشی ناخواسته ی حاصل از مواجهۀ دانشجویان با برنامه درسی آشکار و منظور از بار ارزشی ناخواسته در این پژوهش تمام تأثیراتی است که این درس(تربیت بدنی) میتواند در فکر، عواطف، باورها، نگرشها، رفتار فراگیران و سایر جنبههای شخصیتی آن ها ایجاد کند.
۲-۳) پیشینه تجربی تحقیق
تحقیقی که به طور مستقیم در این زمینه صورت گرفته باشد وجود ندارد، از این رو، به تحقیقاتی که به طور غیرمستقیم به موضوع ارتباط دارند پرداخته می شود:
تحقیقی تحت عنوان تأثیر برنامه درسی پنهان بر رفتار تحصیلی هنرجویان رشته تربیت بدنی انجام گرفته است. نتایج کسب شده از تجزیه و تحلیل بیانگر این است که چهار متغیر برنامه درسی پنهان شامل قوانین و مقررات هنرستان، نحوه برقراری روابط و مناسبات اجتماعی هنرستان، محیط و فضای فیزیکی و وسایل و مواد ورزشی و آموزشی هنرستانهای تربیت بدنی بر رفتار هنرجویان تأثیر قابل ملاحظه ای دارد و معنادار است (رضازاده و همکاران، ۱۳۹۰).
یافته های پژوهش دیگری با عنوان بررسی اثر یک واحد درس تربیت بدنی عمومی (با تأکید بر فاکتورهای آمادگی جسمانی) بر خودپنداره بدنی دختران دانشجو نشان دهنده این است که دروس تربیت بدنی ارائه شده در سطح دانشگاه ها علاوه بر اثرات مفید جسمانی آن میتواند بر جنبههای روانی دانشجویان نیز اثرات مفید قابل ملاحظه ای را بر جای بگذارد که این نتایج میتواند توجه مسئولین را بر نحوه و تعداد ساعت های ارائه این درس جلب نماید (گندمی و آزادی، ۱۳۹۰).
مفاهیم برنامه درسی پنهان (مستتر) از جمله مفاهیم بسیار ارزشمند و راهگشا در تفکر و عمل برنامهریزی درسی است (مهرمحمدی،۱۳۸۰). بر اساس پژوهش بروک اور[۲۳] و همکارانش (۱۹۷۹) احساس از خود بیگانگی دانش آموز و احساس بی فایدگی علمی را به عنوان یادگیری های پنهان منفی ناشی از جو مدرسه شناسایی کردند و بر اساس پژوهش مک نامارا و جولی[۲۴] در آمریکا رابطه ی معناداری بین جو اجتماعی مدرسه و رفتار انضباطی دانش آموزان وجود دارد (تقی پور و غفاری، ۱۳۸۸).
پژوهش کاروالو[۲۵] (۱۹۹۵) نمونه ای از پژوهش های انجام شده در حوزه برنامه درسی پنهان است. یافته های این تحقیق نشان داد که یک باز آفرینی ارزشی از طریق برنامه درسی پنهان وجود دارد که گرایش آن نسبت به ارزش های منفی یا غیر ارزشی است که نه فقط دانش آموزان به آن تداوم می بخشند، بلکه به طور ناخود آگاه کادر مدرسه آن را پرورش میدهد؛ نابرابر های اجتماعی بخش جدا نشدنی و ذاتی مدرسه است که معلمان و مدیریت مدرسه آن را تقویت میکنند . همچنین جنبههای ارزش منفی و قوی دیگر نیز کشف شد که این جنبه ها مواقع جدی تربیت در حیطه ی ارزش ها هستند (سعیدی رضوانی، ۱۳۸۰).
بررسی و مطالعه ارنست بایر[۲۶] و پاسکارلا[۲۷] و دیگران نشان داده است که برنامه درسی عمومی تأثیر قابل توجهی در افزایش توانایی دانشجویان در زمینه تفکر انتقادی داشته است. همچنین در این تحقیق ۷۵ درصد دانشجویان در کالج ها و دانشگاه های آمریکا اظهار داشتند که این دروس در تقویت و یادگیری سایر دروس به آن ها کمک کرده و نقش مؤثری در کمک به آن ها در راستای یادگیری مادام العمر داشته است (عارفی و همکاران، ۱۳۸۸).
پژوهشی با هدف «بررسی نقش مؤلفه های برنامه های درسی پنهان در هویت دانشجویان در دانشگاه فردوسی مشهد توسط مهرام و همکاران انجام شده است. در این مطالعه مؤلفه های استاد، دانشجو، مکان فیزیکی، روش تدریس، ارزشیابی، محتوا و قوانین و مقررات از جمله عوامل برنامه درسی هستند که نقش آن ها در کاهش هویت علمی دانشجویان مورد کاوش قرار گرفته است. طبق یافته های تحقیق هویت علمی در میان دانشجویان مورد مطالعه به گونه معناداری کاهش یافته و در این کاهش هویت علمی، مؤلفه های برنامه درسی پنهان نقش اساسی داشته اند (مهرام و همکاران، ۱۳۸۵).
عارفی پژوهشی با عنوان ﺿﺮورت و راهکارﻫﺎﻱ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﻲ دروس ﻋﻤﻮﻣﻲ دورهﻱ کارشناسی از دیدگاه دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه شهیدبهشتی انجام داده است. ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس، اﺑﺘﺪا ﻣﻴﺰان ﺿﺮورت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ از دﻳﺪﮔﺎه داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و اﻋﻀﺎی ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ و ﺳﭙﺲ راهکارﻫﺎی ﺑﻬﺒﻮد اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮداﺷﺘﻦ ﻧﻈﺮات داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و اﺳﺘﺎدان داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ در ﻗﺎﻟﺐ دو ﺳﺮﻓﺼﻞ راه ﮐﺎرﻫﺎی «ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ــ ﻣﺤﺘﻮاﻳﯽ» و «اﻧﮕﻴﺰﺷﯽ ــ ﺳﺎﺧﺘﺎری» ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و اوﻟﻮﻳﺖ ﮔﺬاری ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه، وﺟﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ از دﻳﺪﮔﺎه داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و اﺳﺘﺎدان ﺿﺮوری اﺳﺖ و راه ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ــ ﻣﺤﺘﻮاﻳﯽ ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ، از اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ (عارفی و همکاران، ۱۳۸۸).
شاو[۲۸] (۲۰۰۶) تحقیقی را در مورد برنامه درسی پنهان در آموزش حوزوی انجام داد و به این نتیجه رسید که تأثیر برنامه درسی پنهان در بیشتر اشکال حوزوی منفی است و آموزش کلامی تنها زمانی میتواند مؤثر باشد که برنامه درسی پنهان به اندازه برنامه درسی آشکار مورد توجه باشد.
پژوهشی در سال ۱۳۶۸ توسط آقایان مجید کاشف و حسین مجتهدی تحت عنوان (بررسی وضعیت جاری درس تربیت بدنی و ورزش در مدارس و شناختن مشکلات و تنگناهای آن) انجام گرفت . که هدف از اجرای این تحقیق شناختن مشکلات و نقاط ضعف اجرای درس تربیت بدنی و ورزش با بهره گرفتن از دیدگاه های مسئولین تربیت بدنی آموزشگاه های کشور بود .
نتایج این پژوهش عبارت بود از :
الف) مهمترین مشکلات درس تربیت بدنی و ورزش را به ترتیب اولویت امکانات ورزشی ناکافی، کمبود معلم تربیت بدنی و ورزش، فقدان فضای آموزشی مناسب، عوامل جغرافیایی، کمبود اطلاعات مربیان تربیت بدنی و ورزش و عدم همکاری مدیران مدارس تشکیل میدهند .
ب) تهیه و تدوین کتب درسی درس تربیت بدنی و ورزش برای معلم و شاگرد و همچنین برگزاری مسابقات علمی، فرهنگی و ورزشی برای دبیران تربیت بدنی و ورزش مفید است.
ج) مسؤلان تربیت بدنی مناطق در خصوص کلاسهای تئوری طرح جامع ضمن خدمت دیدگاه مثبتی ندارند و اعتقاد بیشتری به کلاسهای علمی و تئوری مربیگری و داوری دارند (کاشف و مجتهدی، ۱۳۶۸).
رمضانی (۱۳۸۱) در مطالعه ای که روی دانشجویان انجام داد اعلام کرد: دانشجویان تأثیر واحد تربیت بدنی عمومی یک را روی تغییر رفتار خود در حد بسیار کم دانسته اند و تأکید شده است که گذراندن این واحد در تشویق افراد برای شرکت در فعالیتهای حرکتی مفید نبوده است ( محمدیان و همکاران، ۱۳۹۱).
۲-۴) خلاصه و نتیجه گیری
“