امروزه با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و افزایش تقاضای سفر، رقابت میان بخشهای مختلف حمل ونقل در جذب بار و مسافر از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو راه آهن به عنوان یکی از ایمن ترین شیوه های حمل ونقل باید با شناسایی عوامل موثر بر کشش تقاضای بار و مسافر، و همچنین با داشتن یک ساختار مناسب نرخ تعرفه بار و مسافردر جذب هرچه بیشتر بار و مسافر اقدام نماید.

با توجه به این نکته، در این تحقیق به شناسایی عوامل موثر در تقاضای بار و مسافر و عوامل تاثیرگذار بر تعیین نرخ تعرفه پرداخته و در انتها یک ساختار مناسبی برای نرخ تعرفه بار و مسافر ارائه کرده ایم.

2-1- تعریف مسأله

چنانچه ملاحظه می شود حمل و نقل ریلی از لحاظ مصرف سوخت، آلودگی محیط زیست، ایمنی و بسیاری از پارامتر های دیگر از سایر روش های حمل و نقل برتر است، به همین علت بررسی بر روی تقاضا و عوامل مؤثر بر روی آن می تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد. اگر راه آهن جمهوری اسلامی ایران اطلاع کامل از تأثیر هریک از عوامل مؤثر بر تقاضای خدمات نهایی ریلی وکشش آنها و همچنین عوامل موثر بر نرخ تعرفه داشته باشد، زمینه های مناسب تری را برای تصمیم گیری درباره چگونگی و نحوه عرضه زیر بنا و همچنین تعیین مناسب قیمت دسترسی در اختیار خواهد داشت.

3-1- ضرورت و اهمیت پژوهش

با توجه به نکات اشاره شده در بیان مسئله و نیز پی بردن به کششهای قیمتی تابع تقاضای حمل با راه آهن و تأثیر آن در انتخاب بهترین

 شیوه جهت سودآوری بیشتر و یا بکار بردن سیاست تبعیض قیمت و دیگر سیاستها، اهمیت و ضرورت تحقیق بیش از پیش روشن می گردد. راه آهن جمهوری اسلامی ایران، از یک طرف دارای امکانات و تجهیزات وسیعی بوده و از طرف دیگر می تواند نقش اساسی در رشد و توسعه اقتصادی ایران داشته باشد.

4-1- اهداف تحقیق

1-4-1- اهداف اصلی

ارائه ساختار نرخ تعرفه بار و مسافر در راه آهن ایران

2-4-1- اهداف فرعی

1- شناسایی عوامل موثر بر تقاضای بار و مسافر در راه آهن ایران

2- شناسایی عوامل موثر بر تعیین نرخ تعرفه باری و مسافری در راه آهن ایران

5-1- فرضیات تحقیق

فرضیه 1: قیمت نرخ دسترسی(بلیط) بر میزان تقاضای مسافر راه آهن موثر است.

فرضیه 2: قیمت شیوه های دیگر حمل و نقل بر میزان تقاضای مسافر راه آهن موثر است.

فرضیه 3: سرعت حرکت قطار بر میزان تقاضای مسافر راه آهن موثر است.

فرضیه 4: مسافت سفر بر میزان تقاضای مسافر راه آهن موثر است.

فرضیه5: کیفیت خدمات بر میزان تقاضای مسافر راه آهن موثر است.

فرضیه 6 : قیمت شیوه های دیگر حمل و نقل بر میزان تقاضای باردر راه آهن موثر است.

فرضیه 7 : مسافت سفر بر میزان تقاضای بار در راه آهن موثر است.

فرضیه 8 : سرعت متوسط قطار بر میزان تقاضای بار در راه آهن موثر است.

فرضیه 9 : قیمت حمل بار بر میزان تقاضای بار در راه آهن موثر است.

فرضیه 10 : میزان تخفیف با توجه به افزایش بار بر میزان تقاضای بار در راه آهن موثر است.

فرضیه 11 : آگاهی صاحبان کالا از قوانین و شیوه حمل بر میزان تقاضای بار در راه آهن موثر است.

فرضیه 12 : نوع قطارهای مسافری در تعیین نرخ تعرفه مسافری در راه آهن موثر است.

فرضیه 13 : زمان تقاضا در تعیین نرخ تعرفه مسافری در راه آهن موثر است.

فرضیه 14 : نوع مسیر (شیب و فراز) در تعیین نرخ تعرفه مسافری در راه آهن موثر است.

فرضیه 15 : ارائه خدمات و سرویس های جانبی در تعیین نرخ تعرفه مسافری در راه آهن موثر است.

فرضیه 16 : نوع محموله در تعیین نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

فرضیه 17 : نوع واگن های باری در تعیین نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

فرضیه 18 : زمان تقاضای سفر در تعیین نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

فرضیه 19 : حمل کالاهای خطرناک در افزایش میزان نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

فرضیه 20 : حمل کالاهای ترافیکی در افزایش میزان نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

فرضیه 21 : نوع مسیر(شیب و فراز) بر میزان نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

فرضیه 22 : میزان تخفیف بر میزان نرخ تعرفه باری در راه آهن موثر است.

6-1- روش گردآوری اطلاعات

روش گردآوری اطلاعات در این پروژه، مطالعات نظری برای پایه گذاری مدل، از نوع کتابخانه ای ، پرسش و استفاده از نظر خبرگان و استفاده از کتب، مقالات، طرحهای انجام شده مرتبط و سایر منابع موجود در زمینه مورد بحث است.