امروزه با متحول بودن محیط, سازمانها برای بقاو رقابت با سایر سازمانها و برای اینکه بتوانند فعالیت خودراتداوم ببخشند ناچارند در برابر تغییرات محیط پویا باشندو با شرایط محیط خود را وفق بدهند یکی ازعوامل موفقیت درمحیط متحول امروزی استفاده از دانش میباشد.
دانش در مقایسه با سایر عوامل تولید مانند زمین، سرمایه و ماشین آلات و… از ارجحیت بیشتری برخوردار شده است به طوری كه در این اقتصاد، دانش به عنوان مهمترین عامل تولید محسوب می شود و از آن به عنوان مهمترین مزیت رقابتی سازمانها یاد برده می شود.یكی ازویژگیهای این دانش آن است كه نامشهود می باشد، یعنی غیر قابل لمس و محسوس است و ارزشگذاری و اندازه گیری آن خیلی سخت و مشكل است. در صورتی كه در گذشته سازمانها با استفاده از روشهای حسابداری قادر بودند تا ارزش و اندازه عوامل تولید خود را بطور كامل محاسبه كنند. امروزه این روشهای حسابداری دیگر دارای كارایی لازم نیستند، سازمانها در حال وارد شدن به اقتصاد مبتنی بر دانش هستند که در آن دانش به عنوان مهمترین عامل تولید ثروت محسوب می‌شود و در این میان سازمانهایی موفق هستند که به کمک ابزارهای مدیریتی وفناوری‌های نوین، از فرصت‌های ایجاد شده به نفع خود استفاده کنند که سرمایه فکری یکی از این ابزارهاست و رفته رفته مقوله دانش و سرمایه فکری جای خود را در سازمانها و شرکتها باز کرده است و به عنوان مهمترین بخشی از سرمایه شرکت است که در سودآوری و پایداری بلند مدت اکثر شرکتها نقش دارد. (ثاقب تهرانی و تدین، 1380)
لذا در این فصل پس از بیان مساله و اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ،اهداف پژوهش را تبیین نموده و بر اساس آن فرضیه های تحقیق را بیان می کنیم.پس از بیان مختصر چارچوب نظری به تدوین مدل پژوهش اقدام شد.بیان روش تحقیق و تعاریف مفاهیم اساسی در پایان
فصل آورده شده است.
2-1- بیان مسئله
در جهان امروز آنچه بیش از همه دارای اهمیت است، نیروی انسانی است بطوری که اقتصاددانان معتقدند آنچه در نهایت روند توسعه اقتصادی و اجتماعی یک کشور را تعیین می‌کند، منابع انسانی آن کشور است، نه سرمایه و یا منابع مادی دیگر. این منابع انسانی هستند که سرمایه‌ها را متراکم می‌سازند، از منابع طبیعی بهره برداری می‌کنند، سازمانهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را بوجود می‌آورند و توسعه ملی را پیش می‌برند. کشوری که نتواند مهارتها و دانش مردم خود را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحو مؤثری بهره برداری کند، قادر نیست هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد.
دنیای کنونی عصر دانایی است. امروزه دیگر مواهب و دارائی‌های طبیعی و مشهود کلید کامیابی جوامع و سازمانها نیست، بلکه برخورداری از سرمایه‌های فکری و مدیریت این سرمایه‌هاست که در عرصه محیط پرتلاطم و چالشی رمز موفقیت محسوب می‌شود. این دسته از دارایی‌ها به دلیل ماهیتشان اغلب فراموش می‌شوند و همین امر نیز بر اهمیت آنها می‌افزاید. در واقع سرمایه فکری موجودیت دانشی یک سازمان است که در یک مقطع زمانی خاص در آن وجود دارد. سرمایه فکری همان منابع دانش محوری است که برای سازمان ارزش تولید می‌کنند ولی در صورتهای مالی وارد نمی شوند(پابلوس[1]،2004).
از سوی دیگر، این منبع نامشهود به عنوان یکی از ارزش افزاترین منابع شرکتها و سرمایه ای کلیدی در ثروت آفرینی مطرح شده است. از این رو ضرورت توسعه و مدیریت سرمایه فکری، به یک الزام جدی در عرصه کسب و کار تبدیل شده و با حرکت به سمت اقتصاد دانش پایه منجر به تغییر پارادایم حاکم اقتصاد صنعتی شده است. به گونه ای که می‌توان شاهد پیدایی اقتصادی مبتنی بر اطلاعات و دانش بود، که اساس و بنیان آن بر محور سرمایه فکری استوار است. به تعبیری ساده شاید بتوان سرمایه فکری را بسته دانشی تشکیل شده از مجموعه منابعی نامشهود و پنهان اصول، فرهنگ، الگوهای رفتاری، قابلیت، شایستگی‌ها، ساختارها، ارتباطات، فرایندها و پردازش‌های منجر به دانش حساب آورد.(مار ، 2003)
حال با توجه به نقش و کارکرد سرمایه فکری در ایجاد مزیت رقابتی در سازمانها و بهبود عملکرد آنها این تحقیق در صدد پاسخ به این سوال اساسی است که آیا بین سرمایه فکری و ابعاد آن با عملکرد بانک قوامین استان تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
1- 3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:
امروزه عرصه ی رقابت جهانی، بر عناصر سرمایه فکری تأکید کرده و سازمانهای بین المللی به طرح چارچوب‌های جهانی برای مدیریت سرمایه فکری می‌پردازند. براین اساس، سنجش سرمایه فکری هم در سطح کلان و هم در سطح خرد به ضرورتی غیرقابل انکار برای پذیرش و رقابت در بازارهای بین المللی و بعنوان پیش شرطی برای سرمایه گذاری تبدیل شده است. به باور بسیاری از نظریهپردازان، دهه آینده دهه ارزش آفرینی از خلال سرمایه فکری برای سازمانها و کشورهاست.
لذا توجه به موضوع سرمایه فکری در سطح جهانی و منطقهای، نظر یه جدید بودن این بحث میتواند به عنوان یک مزیّت برای کشورما به حساب آید. روزگاری تنها داشتن دارائی‌های فیزیکی، کارکنانی حرفه ای و سپس بهرهمندی از فناوری‌های نوین و روزآمد بعنوان ملاکی برای ارزش شرکتها به حساب می‌آمد. اما امروزه به وضوح می‌توان گفت که دارائی‌های فیزیکی مستهلک می‌شوند، کارکنان حرفه ای سازمانها را ترک می‌کنند و فناوری‌ها همواره نسبت به فناوری آینده ناکارآمدتر و عقب مانده به حساب می‌آیند. از این رو، هنر مدیریت و سنجش سرمایه فکری، هنر توسعه دارائی‌های نامشهود و فکری غیرقابل استهلاک و پرارزشتر، توسعه ظرفیت ارزش افزایی دارائی‌های مالی فیزیکی، انتقال قابلیت‌های دانش کارکنان حرفه ای و تبدیل آن به دانش سازمانی و یا دارائی‌های تحت مالکیت فکری سازمان، ایجاد فناوری‌های درون زا یا توسعه قابلیت‌های به کارگیری فناوری‌های خریداری شده و روزآمدسازی درونی آنها، و در نهایت ایجاد ارزش افزوده بیشتر و پایدارتر برای سازمان و ذینفعان آن، و ترغیب سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در سازمان و بهبود اعتماد و اطمینان بازارهای مالی و سرمایهای است.(چن و همكاران ، 2004 ، كنان و همكاران ، 2004)
با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان گفت که پرداختن به مباحث سرمایه فکری در موسسات بازرگانی میتواند تصویر روشنی از داراییهای مشهود و نامشهود آنان فراهم نماید.از آنجاییکه بانکها نقش محوری در توسعه اقتصادی و تسهیل مبادلات تجاری دارند، توجه به سرمایه فکری و ابعاد ان از نظر تاثیرگذاری در مزیت رقابتی شان می تواند در افزایش رتبه عملکردی مورد توجه قرارگیرد.
از سوی دیگر، چون کارکنان شاغل با توانمندیها، مهارتها و خلاقیت خود در ایجاد این سرمایه فکری نقش بنیادی دارند. لذا انجام این تحقیق می تواند ضمن شناسایی وضعیت فعلی بانک از نظر نیروی انسانی در طرح ریزی نظام منابع انسانی بانک در توسعه آتی و بالاخص تنظیم نظام بهره وری و انگیزش کارکنان و بالطبع افزایش رضایت مندی، تعلق و وفاداری انان موثر باشد.
4-1- اهداف تحقیق
بررسی وجود رابطه بین سرمایه فکری با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران که در این راستا اهداف زیر دنبال می‌گردد:
– بررسی وجود رابطه بین سرمایه انسانی با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
– بررسی وجود رابطه بین سرمایه ساختاری با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
– بررسی وجود رابطه بین سرمایه رابطه ای با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
– الویتبندی شاخصهای سرمایه فکری در خصوص وجود رابطه با عملکرد سازمانی بانک قوامین استان تهران
[1].Pablos
