مسألهی کیفیت آفرینش از جمله مباحثی است که از آغاز خلقت ذهن بشر با پرسشهایی در موردآن روبرو بوده است واین مسأله موجب شکلگیری مکاتب مختلف فلسفی گردیده است. در این پژوهش به بررسی مسألهی آفرینش از نگاه ابن سینا نمایندهی مکتب فلسفی مشاء
و همچنین به بررسی میزان تطابق دیدگاه این فیلسوف با نظریات و بیانات امام علی Gدر نهج البلاغه که مستقیما از مکتب وحی ونبوت سرچشمه گرفته است می پردازیم. نیز از آنجا که بررسی میزان تطابق اندیشه های یک فیلسوف با آموزههای دینی حائز اهمیت بالایی میباشد؛ اهمیت موضوع روشن میگردد. بنابراین ضرورت، یکی از مهمترین اهداف این پژوهش دستیابی به نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه ابن سینا با دیدگاه وحیانی امام علی علیه السلام در نهج البلاغه می باشد. هرچند که چنین مقایسهای در واقع قیاسی مع الفارق میباشد و آموزهای که ازذهن خام بشری سرچشمه گرفته، فاصله ای بسیار با منبع جوشان وحی الهی و تربیت یافتهی دامان نبوت امام علی Gدارد. با این وجود و بنابر ضرورتی که بیان گردید؛ یکی از اهداف این پژوهش، بررسی میزان بهرهگیری این فیلسوف مسلمان از همین آموزههای وحیانی می باشد. پرسشهایی که این پژوهش مطرح و به دنبال پاسخ برای آنهاست پیجویی مبانی وچارچوبهای نظریهی آفرینش از دیدگاه این فیلسوف درمیان عباراتی که امام علی Gدر نهج البلاغه در زمینه خلقت بیان داشتهاند، میباشد. قرابت وسازگاری نظریات ابن سینا درمسألهی خلقت با آموزههای وحیانی نهج البلاغه، یکی از فرضیات این پژوهش میباشد. فرضیهی دیگر این پژوهش این است؛ که نظریهی فیض وعنایت الهی و پذیرش آن از سوی ابن سینا میتواند راهگشای بسیاری از مباحث کیفیت آفرینش از جمله؛ مسألهی حدوث و قدم عالم باشد.
پیشینهی مسألهی مورد بحث در این موضوع (آفرینش)، به فلاسفهی یونان باز میگردد وهمواره دغدغهی فلاسفهی مختلف چه درغرب و چه درجهان اسلام بوده است. درجهان اسلام همواره سه مکتب فلسفی مشاء، اشراق و متعالیه سعی داشتهاند؛ معضلات فلسفی در این زمینه از جمله؛ خلق ازعدم و حدوث عالم را به گونهای تبیین نمایند. نمایندگان این سه مکتب هریک آثاری از جمله؛ کتب و رسالههای مستقل را به تبیین این موضوع اختصاص دادهاند. این پژوهش نیز به منبعشناسی جایگاه خلقت در آثار سینوی پرداخته است. پس از تتبع درزمینه موضوع مورد بحث، پژوهشی که بهطور مستقل در قالب پایاننامه یا مقاله به بررسی ابعاد کامل مسألهی آفرینش درحکمت سینوی پرداخته باشد، یافت نشد وپایان نامهها ومقالاتی که مورد مطالعه واقع گردید، هریک به بخشی از این موضوع(مسألهی آفرینش)، از جمله حدوث و قدم عالم، عالم عقول، قاعدهی الواحد وعنایت الهی پرداختهاند. همچنین برخی ازکتبی که در رابطه با این موضوع تألیف شدهاند؛ به آفریش ازابعاد مختلف آن، نگریستهاند؛ اما نگاهی تطبیقی و مقایسهای به این موضوع با نهج البلاغهی شریف نداشتهاند. بههمین دلیل این موضوع، یعنی بررسی مسألهی آفرینش درحکمت سینوی برمبنای نهج البلاغه مورد نظر بوده و این پژوهش درراستای پاسخ به پرسشهایی است که در زمینه این تطابق و میزان قرابت و سازگاری این دو دیدگاه مطرح میباشند.